آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی

مرمت چیست؟  |  ?what is restoration

مرمت، فرایندی است که در طی آن بناهای تخریب شده، تعمیر یا بازسازی می شوند . به طور معمول، این بازسازی ها، به دلیل آسیب هایی که به بناها وارد شده و با هدف بازگرداندن آنها به شرایط اولیه و بهتر انجام می شود. در صنعت، مرمت کردن به معنی تعمیر و بهبود انواع آسیبی است که در نتیجه پیشرفت یک صنعت اتفاق افتاده اند. این آسیب ها ، یا در اثر گذشت زمان حاصل شدند یا جز عوارض انجام یک پروژه خاص و نادیده گرفتن و عدم رعایت ایمنی هستند. 

خرید دوره آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی- فرهنگی

تاریخچه مرمت

مرمت به شکلی که امروزه وجود دارد ، از سال 1178 شمسی در اروپا اغاز شد. اما، تاریخچه هنر مرمت با معماری همیشه همراه و همزمان بوده و درست از زمانی که یک بنا شکل می گرفت، بحث مرمت بناهای دیگر نیز پیش می آمد. بنابراین، بحث مرمت همیشه در ایران و ممالک و ملل دیگر وجود داشته و دارد. از جمله نمونه های مرمت در ایران میتوان به تغییر کاربری چهارطاقی و آتشکده و کلیسا به مسجد و بررسی و تعمیر سالیانه شان اشاره کرد.

 سرفصل های مطالبی که در این مقاله توضیح میدهیم عبارتند از مرمت چیست، مرمتگر کیست، وظایف مرمتگر، بازسازی ساختمان های قدیمی، بازارکار رشته مرمت بناهای تاریخی ، رشته مرمت بناهای تاریخی، دوره اشنایی با مرمت آثار تاریخی – فرهنگی و آموزش آشنایی با مرمت آثار تاریخی – فرهنگی.
 

مرمتگر کیست؟

مرمتگر فردی است که در رشته مرمت بناهای تاریخی ،یکی از زیر مجموعه های معماری، تحصیلات آکادمیک دارد. علاو بر این، مرمتگر، در زمینه هنر و بناهای تاریخی، تحقیقات و پژوهش های گوناگونی انجام داده و در نتیجه با نوع و ساختار بنا آشنایی کامل دارد و براحتی میتواند تصمیم بگیرد که از چه روش مرمتی برای یک بنای خاص استفاده کند. همچنین، مرمتگر باید اطلاعات هنری کافی در مورد بافت بناها داشته باشد. 

وظایف مرمتگر

وظایف مرمتگر برای بازسازی یک بنا عبارتند از:

• شناسایی و تعیین نوع بافت بنا
• تشخیص و تعیین بخش های تخریب شده
• تصمیم گیری در مورد طرح بازسازی
• انتخاب شیوه مرمت 
• انتخاب مواد و مصالح و طرح برای بازسازی 
• تعیین بازه زمانی برای مرمت
• اجرای طرح مورد نظر و تایید شده

رشته مرمت بناهای تاریخی

رشته مرمت بناهای تاریخی ، یکی از زیر شاخه ی رشته معماری است؛ دانشجویان این رشته، با توجه به شناخت انواع بناها و بافت های تاریخی و مطالعه آثارباستانی، به گونه ای فضاها را مرمت و بازسازی می کنند که ساختار و عملکرد آن نیز بهبود می یابد. این هنر، ترکیبی از دانش، مهندسی، هنر معماری و تکنولوژی است . مرمت بناهای تاریخی، سطوح مختلفی از دانش را در بر گرفته و میتوان آن را به شیوه های گوناگونی تعریف کرد. مرمت مفاهیم متفاوتی دارد که شامل:

بهسازی: بهسازی، شامل مجوعه ای از اقدامات است که به منظور بهبود خود بنا در زمان کوتاهی انجام شده و دارای چهار مرحله تعمیر، حفاظت، حمایت و استحکام است.

نوسازی: اقداماتی که در این فرایند انجام می شود ، به ایجاد بنای جدید می انجامد. 

بازسازی: در این مرحله، یک بنا از نظر فیزیکی بازسازی می شود. 

آموزش آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی- فرهنگی 

دوره آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی
 

از آنجایی که مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی لازم و ضروری هستند، افراد و مهندسینی که در این امر دخالت دارند باید به انواع مهارت های این رشته تسلط داشته و این کار را به صورت حرفه ای انجام دهند. دوره اشنایی با مرمتگر آثار تاریخی –فرهنگی، یک از دوره های آموزشی است که هدفش تجهیز کردن افراد متعهد به دانش و تجربه مرتبط با مرمت آثار تاریخی به منظور اشنایی با اصول و قواعد مرمت آثار تاریخی- فرهنگی است . این مرمت ها باید به گونه ای باشد که ، رشد فرهنگی و اقتصادی کمک کند.  

دانشجویان میتوانند بعد از اتمام دوره ، از دانش و اطلاعات عمومی و نظری  و تجارب عمای خود استفاده کرده و شروع به مرمت بناهای تاریخی میراث فرهنگی، ارگان های دولتی و بخش خصوصی کنند. علاقمندان میتوانند بر حسب ضرورت ، برای انجام مرمت برنامه ریزی  و با مسئولین هماهنگی کنند.

انواع مرمت ها

از سال 1218 شمسی، دو نوع نظریه مرمت به وجود آمد:

• نوع اول، شامل حفاری بناهای قدیمی ، سوار کردن اجزا روی هم و فرم دادن به این بناها است و برای بازدید محققین ، به وجو آمده و مرمت علمی نامیده می شود. 
• نوع دوم، که در آن، مرمت کننده سعی دارد بخش هایی از بنا که از بین رفته و اصلا وجود نداشته را بسازد که مرمت آرتیستیک یا هنری نامیده می شود. بناها، با توجه به هدف شان از بازسازی به انواع معماری و مرمت نیاز دارند.  انواع مرمت های مورد استفاده  عبارتند از :

1. مرمت حفاظتی: هدف از این نوع مرمت، حفظ بنا است. 
2. بازسازی استحکامی : مرمت بنا به منظور مستحکم کردن بنا انجام می گیرد.
3. مرمت تکمیلی یا الحاقی: بازسازی بنا به منظور تکمیل خود بنا و کاربرد آن صورت می گیرد.
4. مرمت تاریخی (باززنده سازی): در این نوع از مرمت، نوع بنا تعیین می کند که برای مرمت بنا باید از چه روشی مرمتی استفاده کرد.  
5. مرمت جامع: احتمال دارد که در این نوع از مرمت ، روش های مختلف مرمت به کار گرفته شود. علاوه بر این، عملکرد و احیای بنا نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
    

بازارکارآشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی

کشور ما دارای میراث فرهنگی و بناهای تاریخی ارزشمندی است و ما وظیفه داریم آنها را برای آینده گان حفظ کنیم. اخیرا ، دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته مرمت اثار تاریخی با استفاده از دانش نظری و علمی،  بیشتر از قبل به حفظ و نگهداری این بنا کمک کرده و هدف سازمان میراث فرهنگی مبنی بر مرمت و نگهداری این اثار را تامین کردند. 

بنابراین، بازارکار آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی، با توجه به پروژه های متعددی که باید مرمت شوند و استقبالی که از این هنر شده ، رو به رشد است. فارغ التحصیلان  این رشته میتوانند در بخش های مختلفی مانند اجرا، مدیریت و برنامه ریزی طرح های مختلف، نظارت ، طراحی پروژه مرمت و حفاظت انجام وظیفه کنند. 
 

آموزش آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی

آموزش آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی –فرهنگی به شناسایی نوع و بافت بنا، شیوه های نگهداری و حفاظت از اثار، انتخاب نوع مرمت برای آن بنا، انتخاب مواد برای مرمت و مطالعه در مورد ارزش فرهنگی میراث می پردازد. در راستای آموزش مرمت و حفظ بناهای قدیمی، یک دوره اشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی توسط مرکز آموزش مجازی پارس برگزارشده که به علاقمندان این عرصه کمک می کند تا دانش علمی و عملی برای مرمت آثار باستانی به دست آورده و بعد از اخذ مدرک، در مراکز معتبر مشغول به کار شوند . سرفصل های این دوره عبارتند از :

فصل اول

• حفاظت و مرمت آثار تاريخي 
• نحوه برنامه ريزي حفاظتي قبل از اقدام به حفاري
• اطلاعات فرهنگي و تاريخي محل حفاري
• انواع فعل و انفعالات شيميايي آثار مدفون شده و نحوه ي به حداقل  رساندن آنها
• مستند نگاري 

فصل دوم

• حفاظت و مرمت آثار تاريخي
• توجه به ميراث فرهنگي و دقت در حفاظت و مرمت          
• نحوه برنامه ريزي بر اساس شرايط اقليمي
• روش وضعيت سنجي آثار در زير خاك و خارج از آن
• فرآيند تثبيت، كاهش و افزايش رطوبت نسبي در حفاري
• شيوه هاي صحيح نگهداري و حفاظت از آثار به دست آمده  از حفاري
• نحوه مديريت حفاظتي 

فصل سوم

• حفاظت و مرمت آثار تاريخي
• مراكز ميراث فرهنگي
• نحوه انجام مطالعات تاريخي و مطالعات تطبيقي 
• نحوه انجام مطالعه فن شناسي و تفکيك ساخت آثار          
• معرفي عوامل آسيب رسان و نوع آسيب ايجاد شده           
• نحوه امکان سنجي روش هاي مرمت مناسب
• روش هاي حفاظت و نگهداري پس از مرمت

فصل چهارم

• فن شناسي آثار تاريخي
• تکنيك ساخت آثار مختلف
• نحوه دستيابي به نوع مواد و عناصر تشکيل دهنده آثار
• نقوش به كار رفته در تزئينات اثر
• مواد جايگزين براي قسمت هاي كمبود و تخريب شده در مرمت آثار

دوره آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی – فرهنگی 

دوره آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی –فرهنگی شامل شناخت مبانی و معماری امروز، شناخت مبانی و بررسی معماری گذشته و شناخت چگونگی حفاظت و عرضه ارزش های معماری می شود. دانشجویان رشته مرمت اثار تاریخی می توانند بعد از اتمام این دوره ها، با ویژگی های مرمت ، اصول و تکنیک های آن اشنایی کامل پیدا کرده و نقش عمده ای در طرح های تعمیراتی بناها و محوطه های تاریخی ایفا کنند.

از آنجایی که مرمت بناها ، مجموعه ها ، محوطه ها و بافت های تاریخی ضروری و لازم است، معمارها و مهندسینی که در امر مرمت دخیل هستند باید، در امور فرهنگی و هنری و فنی تسلط کافی داشته باشند تا بتوانند مرمت آن بنا را به درستی و به صورت بهینه انجام دهند.  بالاترین مدرک موجود در رشته مرمت بناهای تاریخی ، دکترا است. 

بازسازی ساختمان های قدیمی

در مبحث بازسازی ساختمان های قدیمی، معمولا از روش فتوگرامتری استفاده می شود. در این روش ، تصاویر و هندسه ساختمان رسم شده و از آن برای بازسازی بهره می برند . علاوه بر این ، معمارها از داده های تاریخی ، باستان شناسی و اسناد و مدارک تاریخی برای بناهایی که تخریب شدند کمک می گیرند.   

بعد از مرحله جمع آوری اطلاعات، از بخش های مختلف ساختمان، طرح های دو بعدی و سه بعدی تهیه شده و با استفاده از آنها، ویژگی های کلی و یا عناصر داخلی مانند راه پله ها را بررسی می کنند تا بعدا در مورد روش مرمت و بازسازی تصمیم بگیرند.

مدرک آشنایی با مرمتگر آثار تاریخی- فرهنگی