بازرسی جوش چیست ؟
بازرسی جوش چیست | ?what is welding inspection
بازرسی جوش به صورت بازرسی و کنترل کیفیت و کمیت مراحل جوشکاری انجام شده بر روی محصولاتی مانند لوله ، مخزن و انواع ساز ها تعریف میشود. بسیاری از ویژ گی های جوشکاری در حین بازرسی جوش ارزیابی می شوند که برخی به اندازه جوش و بعضی دیگر به وجود ناپیوستگی در جوش مرتبط هستند. از این جهت، اندازه جوش بسیار مهم است زیرا مستقیما به قدرت و عملکرد جوش بستگی دارد.
معمولا بازرسی جوش به چند دلیل انجام می شود که معمولترین آنها مشخص کردن تناسب کیفیت جوش با کاربرد مورد نظر است. به منظور ارزیابی کیفیت جوش، ابتدا باید معیارهایی تعیین کرد که به واسطه آنها بتوانیم ویژ گی های جوش را مقایسه کنیم. علاوه بر این ، برای نشان دادن اینکه چه سطحی از ناپیوستگی جوش قابل پذیرش است، از کدها و استانداردهای خاصی که برای کاربردهای جوشکاری توسعه یافته ، استفاده می شود.
در این مقاله، موضوعاتی مانند دوره بازرسی جوش، استخدام بازرس جوش، مدرک بین المللی دوره بازرسی جوش، بازرسی جوش چیست، انواع تست جوش ، بازرسی جوشVT ،بازرسی جوش PT ،بازرسی جوشUT ،آموزش تست جوشUT را بررسی می کنیم.
دوره بازرسی جوش
دوره های موجود برای بازرسی جوش شامل 5 دوره آموزشی PCN سطح یک ، دو و سه و بازرسی جوش (برنامه بازبینی) و پیش تایید METASCOP است.
دوره PCN سطح یک: استانداردهای عملی و تئوری های کلی را پوشش می دهد. محتوای این دوره، نقش بازرس جوش، الزامات بازرسی، اصطلاحات و روندهای جوش، نواقص جوش، سطوح پذیرفته شده جوش و مسائل ایمنی است.
دوره PCN سطح دو: هدف این دوره ، تجربه سازی برای پرسنل در زمینه بازرسی جوش، آموزش جوشکاری و نظارت بر جوشکاری است . محتوای این دوره مواردی مانند روندهای جوش، ناقص جوش، تحلیل ویژ گی ها، مناطق تحت تاثیر گرما، تعمیرات جوش، تمرین های عملی و آماده سازی اتصالات و برش ها را بر می گیرد.
دوره PCN سطح سه: ان دوره ، برای بازرس های جوش با تجربه ای که دارای مدرک تاییده شده بازرسی جوش یا مدرک معادل هستند مناسب است. این دور ه برای بازرسی، تقویت و توسعه و توضیح موارد اضافی برای تایید سطح دو بازرسی جوش طراحی شده است. محتوای این دوره، اطمینان از کیفیت، قابلیت های NDT و محدودیت ها، ارزیابی نمونه های شکستگی، بررسی همه برنامه های آزمون بازرسی جوشکاری / ارشد جوش و متالورژی فولاد هستند.
بازرسی جوش (برنامه بازبینی): این دوره، برای افرادی که قبلا دوره بازرسی جوش را گذرانده اند طراحی شده است. این دوره، به کاندیدها امکان میدهد تا روی نقاط ضعف شان تمرکز کنند بنابراین، این دوره برای آماده گی دوره های سطوح PCN سطح دو و سه مناسب است. محتوای این دوره شامل شناسایی جوش، شناسایی نقص، اندازه گیری جوش و نقص، استفاده از سنج جوش و بازرسی جوش عملی است.
پیش تایید METASCOP: METASCOP ، یک ابزار ایده آل و عملی برای شناسایی مواد قبل از ساخت، در حین ساخت یا چک کردن مواد ساخته شده در سایت محسوب می شود. محتوای تئوریک و عملی این دوره ، به آلیاژهایی ارتباط پیدا می کند که برای ساخت نیرو گاه های برق به کار می روند. محتوای این دوره موادری مانند اصول طیف سنجی، روش های تعمیر و نگهداری و عملیات، عناصر آلیاژی: نظریه و عملی، جفت خط همولوگ: عملی ، مواد غیر آهنی: تئوری و عملی و ارزیابی پایان دوره را در بر می گیرد. دوره آموزشی بازرسی جوش که توسط مرکز آموزش مجازی پارس ارائه شده به مهندسین این حوزه امکان می دهد تا اطلاعات خود را دست بندی کرده و به نحو احسن از آنها استفاده کنند.
انواع تست جوش
در کل، هدف از انجام تست های جوش ، توضیح دادن عیوبی است که در منطقه جوش واقع شدند و جوش روی آن تاثیر گذاشته است. تست های جوش ، به دو نوع غیر مخرب و مخرب تقسیم بندی می شوند.
تستهای غیر مخرب به 6 گروه اصلی بازرسی چشمی (Visual Test) ، تست مایعات نافذ(Liquid Penetrant Test)، تست مغناطیسی(Magnetic Test) ، تست التراسونیک(Ultrasonic Test)، تست رادیو گرافی(Radiography Test) وتست امواج گردابی(Eddy-current Test) تقسیم می شوند که از میان آنها سه مورد را به تفضیل توضیح میدهیم:
بازرسی جوش چشمی(Visual Test)
تست بازرسی چشمی، معمل ترین نوع تست های غیر مخرب است ، کاربرد آسان و سریعی داشته و قیمت آن هم مقرون به صرفه و پایین است. هدف از این نوع تست، پیدا کردن عیوبی است که در سطح جوش و فلز به وسیله چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند و البته گاهی برای دیدن این عیوب از ابزار بزرگنمایی نیز استفاده می شود. در بازرسی چشمی، هر برنامه کنترل کیفی باید دارای یک سری آزمایش ها باشد تا بتوان با توجه با آنها، در مورد جوش تصمیم گرفت. در این نوع بازرسی، شدت و نور محیط بسیار اهمیت دارد زیرا برخی از عیوب، در زاویه تابش خاصی قابل مشاهده هستند.
علاوه بر عیوب ظاهری مانند ترک های سطحی ، اشتباه بودن شکل و انحراف در اندازه، عیوبب مانند پر نشدگی(under fill) ، سر رفتگی جوش(over lop)، تحدب و تعقر(convicting and convexity)، اثر جوش(arc stick) ، جرقه های جوش (spotter) و تخلخل (porosity) نیز قابل دیدن و رفع کردن هستند.
بازرسی جوش تست مایعات نافذ (Liquid Penetrant Test)
از تست مایعات نافذ برای پیدا کردن ناپیوستگی های سطحی استفاده میشود و هدف از این تست، پیدا کرن عیوب سطحی جوش و منطقه های تحت تاثیر حرارت است . این بازرسی ، دارای سه مرحله است: در مرحله آماده سازی سطح، ابتدا باید سطح فلز را با استفاده از تمیز کنند ه های شیمیایی از هر گونه آلودگی پاک کرد. در مرحله اعمال و استفاده از مایع نافذ ، سطح فلز را با استفاده از مایعی با ضریب نفوذ بالا (penetrant ) پوشانده و بعد از 10 تا 15 دقیقه با آب شستشو می دهیم. در مرحله سوم و پاک کردن مایع نافذ اضافی، سطح فلز جوش را با مایع ظهور (developer) می پوشانند تا عیب هایی از قبیل ترک ها، تخلخل و سرباره ها خود را نشان دهند.
بازرسی جوش تست التراسونیک (Ultrasonic Test)
از این تست برای بازرسی انواع قطعات جوشکاری شده استفاده می شود. روش کار این تست بدین صورت است که ، امواج صوت با فرکانس بالا را در این قطعات هدایت می کنند تا عیوب سطحی و غیر سطحی آشکار و پیدا شوند. ابتدا این امواج را کمی ضعیف می کنند تا براحتی از ماده عبور کرده و به محض برخورد با مزر دو ماده متفاوت انعکاس پیدا کند. متخصصین جوش، این موج برگشتی را دریافت کرده و برای تشخیص نوع عیب از آن بهره می گیرند. به این روش، آزمون فراصوتی نیز گفته میشود.
این تست نیز در سه مرحله انجام می شود . در مرحله اول، سطح مورد نظر تمیز می شود. در مرحله دوم، (کالیبره شدن دستگاه )اصلی انجام می شود. در مرحله آخر، سطح با استفاده از مواد شیمیایی تمیز شده و امواج فراصوتی به آن تابیده می شود . هنگامی که این امواج با ماده ناخالص در سطح فلز برخورد کنند، ماده خارجی قابل مشاهده خواهد بود.
آموزش تست جوش التراسونیک ( Ultrasonic Test)
در آموزش تست جوش التراسونیک ، روش های مختلف تست جوش التراسونیکی که برای بررسی و ارزیابی کیفیت جوش مورد استفاده قرار می گیرد ، شامل روش عبوری ، روش موج صوتی ضربه ای یا روش انعکاسی، روش غوطه وری ، روش فواره ای و روش استفاده از چرخ لاستیکی به تفضیل توضیح داده می شود. علاو بر این، طرزکار هر روش، معایب و مزیت های آنها نیز مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. متخصص های جوشکاری که در دوره آموزش تست جوش التراسونیک شرکت کرده و به اندازه کافی به اصول و قواعد و انواع روش ها مسلط شوند، میتوانند ار آموخته های خود برای سرویس تعمیر و نگهداری پیشگیرانه، تشخیص شکست قریب الوقوع ریل های راه آهن، ستون های تحت فشار، تجهیزات معدن و سایر ماشین آلات بهره ببرند.
از طرف دیگر ، تست های مخرب (destructive) نیز در 4 گروه تست خمش، تست کشش، تست ضربه و تست شکست طبقه بندی می شوند. شرکت دردوره آموزشی بازرسی جوش مرکز آموزش مجازی پارس میتواند شما را با جرئیات این دوره آشنا کرده و فرصتی برای مطالعات عمیق تر و کسب مدرک این دوره در اختیارتان بگذارد.
مدرک بین المللی دوره بازرس جوش
مدارک بین المللی موجود برای دوره بازرس جوش شامل :
CAWI (certified associate welding inspector): کاندیدهای این مدرک ، ابتدا باید با مفاهیم و اصول بازرسی جوش آشنا شده و سپس با انجام تمرین های عملی ، تجارب مفید و کاربردی به دست آورند.
SCWI (senior certified welding inspector): کاندیدهای این مدرک باید در زمینه بازرسی جوش تجربیاتی داشته باشند و سطح علمی و کارایی شان نسبت به کاندید های مدرک قبلی بالاتر باشد. علاو ه بر این، این کاندیدها باید نقش نظارتی نیز ایفا کرده و بتوانند مشکلات به وجود آمده در این حوزه را حل کنند.
استخدام بازرس جوش
برای گرفتن مدرک بازرسی جوش، نیازی به تحصیل در کالج های رسمی نیست. اما برخی عملا به دنبال گرفتن مدرک رسمی از دانشگاه ها و کالج ها هستند . این برنامه رسمی تحصیلی شامل 1 تا 2 تحصیل در رشته جوشکاری و گرفتن مدرک یا دیپلم جوشکاری است. این مدرک حوزه هایی مانند متالورژی، ساخت و جوشکاری قوس را در بر می گیرد. علاقمندان میتوانند بعد از گرفتن دیپلم، با گذراندن دو سال تحصیلی در رشته جوشکاری ، مدرک فوق دیپلم بگیرند.
روش دیگر کسب اطلاعات در رشته بازرسی جوش ، کسب تجربه عملی است. به این صورت که ، جوشکارها میتوانند در کارخانه ها، کارخانجات تولیدی ، ماشین آلات و صنایع هوا فضا کسب تجربه کنند. کارآموزان برای یاد گرفتن کارهایی که جوشکارهای سطوح مختلف انجام میدهند، باید از وظایف ساده تر مانند چک کردن صحت و درستی زاویه ها، بازرسی تجهیزات، ترکیب و استفاده از پوشش های محافظتی شروع کرد و به تدریج ، وظایف دشوارتر را به عهده بگیرند.
روش دیگر، شرکت در امتحان مدرک بازرسی جوش است و افرادی که در این حوزه مدرک دیپلم ، فوق دیپلم یا تجربه کافی داشته باشند، میتوانند برای امتحان CWI(certified welding inspectors) درخواست بدهند. لازم به ذکر است که حداقل مدرک لازم برای استخدام بازرس جوش ، مدرک دیپلم با 5 سال سابقه کار در جوشکاری بوده و متوسط درآمد سالیانه برای چنین فردی، برابر 190 میلیون تومان است.
