مقاله انواع جهانگردی
جهانگردى بین‌المللى و گردشگرى داخل کشور (بین‌المللى و داخلى)
از دیدگاه سازمان جهانى جهانگردی، جهانگردى بین‌المللى با گردشگرى داخلى (Internation tourism) متفاوت است و به محدودهٔ مرزى کشور مربوط مى‌شود. ولى این بدان معنى نیست که هر مسافر بین‌المللی، یک بازدیدکننده تلقى شود. مسافر کسى است که براى خارج شدن از محل سکونت خود، سفر مى‌کند؛ براى مثال کارگرى که براى کار از مرز خارج مى‌شود بازدیدکننده محسوب نمى‌شود. جهانگردى بین‌المللى همیشه، در وهله اول، از نظر اقتصادى مدنظر قرار مى‌گیرد، زیرا این شکل گردشگرى نقش مهمى در بازرگان و جریان ارزى ملتها بازى مى‌کند.
گردشگرى داخلى نیز تحت‌الشعاع جهانگردى بین‌المللى است، با وجود این تصور بر این بود که اینگونه مسافرت‌ها اثر بین‌المللى ندارند و آمارهاى تجارى همان کشور مربوط بوده و اهمیت دارند. بدیهى است که این دو گردشگرى رابطه تنگاتنگى با هم دارند. مسافران تحت تأثیر شرایط محیطى قرار مى‌گیرند، و با توجه به عوامل خارجى مانند رشد نسبى درآمد واقعی، تفاوت قیمت بین کشورها و سیاست بین‌الملل، مسافرت‌هاى داخلى جاى خود را به جهانگردى بین‌المللى مى‌دهند و یا برعکس. در چند دههٔ گذشته، در بسیارى از کشورهاى غربى روزهاى تعطیل تبدیل به سفرهاى بیرون شهرى شده‌اند و این به علت بالا رفتن استاندارد زندگى و کسب درآمدهاى اضافى است؛ در حالى که در کشورهاى در حال توسعه گردشگرى داخلى افزایش یافته است.
.jpg)
مسافرت‌هاى منطقه‌اى
منطقه به بخش کوچک جغرافیائى از یک ناحیه گفته مى‌شود که با شاخصى معین یا با چارچوب مرجعى موثق مشخص مى‌شود. در حقیقت جهانگردى منطقه را به سه دسته تقسیم مى‌کنند. نخست، موقعیت جغرافیائى منطقه که براى مثال مى‌توان به مناطق 'شمال' یا 'شرق' اشاره کرد. دوم، نواحى (مناطق) اداری، مانند 'استان X' . سوم منطقه‌اى که از نظر فیزیکى دربرگیرندهٔ طبیعت بیشترى است، براى مثال 'حوزه دریاچه' یا 'حوزه اقیانوس آرام' . از نظر در دسترس بودن و قابل استفاده بودن مى‌توان به چند دسته‌بندى دیگر اشاره کرد، براى نمونه 'منطقه روستائی' یا 'منطقه ساحلی' . مقصود از مسافرت‌هاى بین منطقه‌ای، مسافرت‌هائى است که بین مناطق مختلف صورت مى‌گیرد، حال این مناطق در یک استان یا ایالت، یک کشور و یا در مناطق مختلف دنیا باشد. از طرفی، مسافرت‌هاى درون منطقه‌اى به مسافرت‌هائى که در داخل یک منطقهٔ مشخص صورت مى‌گیرد، اطلاق مى‌شود (حال این منطقه بومى باشد یا در سطح بین‌المللی). براى مثال، مى‌توان به مسافرت‌هاى بین کشورهاى آسیاى شرقى اشاره کرد.
گردشگرى درون‌مرزى یا برون‌مرزى
در هر حوزه‌اى متناسب با منطقهٔ موردنظر (منطقهٔ بومی، کشوری، یا گروهى از کشورها) سه نوع جهانگردى دسته‌بندى مى‌شود:
- گردشگرى داخلی، به ساکنان منطقه‌اى خاص اطلاق مى‌شود که فقط در منطقهٔ مربوطه سفر مى‌کنند (مانند بازدیدکنندگان).
- گردشگرى درون‌مرزی، به افرادى غیر از ساکنان منطقه‌اى خاص گفته مى‌شود که مانند بازدیدکنندگان از محل دیدن مى‌کنند.
- گردشگرى برون‌مرزی، افراد ساکن یک منطقه که به منطقه‌اى غیر از منطقهٔ سکونت خود سفر مى‌کنند.
اگر معیار سنجش را کشور قرار دهیم مى‌توان عبارت‌هاى جهانگردى 'بومى (داخلی)' ، 'درون مرزی' و 'برون‌مرزی' را به روش‌هاى مختلفى ترکیب کرد و سه دسته‌بندى زیر را ارائه داد:
- گردشگرى داخلی، که شامل گردشگرى داخلى و درون‌مرزى مى‌شود.
- گردشگرى ملی، که شامل گردشگرى داخلى و گردشگرى برون‌مرزى مى‌شود.
- جهانگردى بین‌المللی، که شامل گردشگرى درون‌مرزى و برون‌مرزى مى‌شود.
باید توجه داشت که این عبارت‌ها (درون‌مرزی، برون‌مرزی، داخلی، ملى و جهانگردى بین‌المللی) بر مبناء معیار قرار دادن کشور به‌عنوان مرجع سنجش، ارائه شده‌اند. در ضمن، بعضى مناطق از نظر سیاسی، که از کشور کوچک‌تر هستند و با ایالت فرق مى‌کنند، نیز بدین‌گونه دسته‌بندى مى‌شوند. مانند جامعه مشترک‌المنافع پوارتوریکو و جامعه مشترک‌المنافع جزایر شمالى مارى‌یانا که هر دو بخشى از ایالات‌متحده آمریکا مى‌باشند.
پیشینه رشته مدیریت جهانگردی
رشته مدیریت جهانگردی برای اولین بار در سال 1374 در ایران راه اندازی شد. اولین دانشگاهی که این رشته را وارد سیستم آموزشی کشور نمود دانشگاه علامه طباطبایی بود. در واقع این دانشگاه را می توان پدر علم گردشگری کشور دانست. این رشته به مرور جای خود را در بین رشته های دانشگاهی در دانشگاههای مختلف باز کرد. بصورتی که هم اکنون شاهد آن هستیم که در تمام انواع دانشگاه های ایران( دولتی، آزاد، پیام نور، غیر انتفاعی، علمی کاربردی ) ارایه می شود.
صنعت گردشگری (مدیریت جهانگردی) در ایران
با عنایت به قانون توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور و نظر به اهمیت ویژه صنعت گردشگری در کسب درآمدهای غیرنفتی و ارتقاء سطح تفاهم بین ملتها و تحکیم مبانی وحدت ملی در کشور و ارائه شناختی اصولی از جمهوری اسلامی ایران و دستاوردهای آن به جهانیان و نقش اساسی و مهم آموزش در تحقق این اهداف و همچنین در راستای اجرای مصوبه سیصدمین جلسه شورای عالی انقلاب و ارشاد اسلامی طرح مشخصات کلی دوره کارشناسی رشته ی مدیریت جهانگردی تهیه و تدوین گردید.
نظر به تاکید صریح قران کریم و شارع دین اسلام بر ضرورت امر جهانگردی و نقش آن در بسط روابط بین الملل و گسترش منابع اقتصادی کشور و همچنین لزوم تربیت متخصصان کارآمد در جهت ارتقاء کیفی سطح ارائه خدمات دست اندرکاران این صنعت، رشته های مدیریت جهانگردی و هتلداری تاسیس گردیدند.
هدف رشته مدیریت جهانگردی
هدف از ایجاد رشته مدیریت جهانگردی آموزش نیروی انسانی متخصص مورد نیاز صنعت گردشگری و ارائه بینش‌های علمی لازم جهت اداره اثربخش و کارآمد سازمان‌های مرتبط با این صنعت است. در این دوره دانشجویان با یافته‌های نوین مدیریت جهانگردی، به عنوان یک مقوله علمی مستقل آشنا خواهند شد.
آینده شغلی:
پس از دریافت مدرک فارغ‌التحصیلی در این رشته شما توانایی این را خواهید داشت که در مشاغلی همچون تور، مدیریت داخلی هتل‌ها، مدیریت آژانس‌های هوایی، سازمان میراث‌فرهنگی، راهنمای موزه‌داری، عضو هیات علمی و تدریس مشغول به فعالیت شوید.
در کشور ما به سبب عدم اعتماد سرمایه‌گذاران و همچنین آشنا نبودن بسیاری از افراد جامعه با مشاغل مرتبط با مدیریت جهانگردی و صنعت توریسم، فعالیت‌های معدودی در این زمینه انجام می‌پذیرد. به همین دلیل تاکنون به جز در زمینه تورهای مسافرتی داخلی و خارجی، بازار رقابتی در این صنعت و در زمینه جذب توریست و سرمایه‌گذار وجود ندارد.
در کشورهای دیگر همچون آلمان این رشته به صورت پویا دنبال می‌شود. ولی در کشور ما به سبب عدم وجود امکانات لازم، این رشته از مسیر پویای خود خارج شده است. اینکه یک دانشجو بتواند به عنوان یک دستیار یک تور مسافرتی را هدایت کند یا در یک موزه بتواند به عنوان راهنما عمل کند هم موجب بالارفتن تجربه و اعتماد به نفس در دانشجویان می‌شود و هم اینکه به سبب علاقه‌مندی که به این رشته دارد سعی در ارائه بهترین آموخته‌های خود می‌کند که به خودی خود برای رشته مدیریت جهانگردی تبلیغ به حساب می‌آید و این رشته نیز بیشتر در میان افراد جامعه معرفی می‌شود.
برای دریافت مجوز «راهنمایی تور» به صورت رسمی و «آژانس مسافرتی» باید مدرک مدیر مجموعه مرتبط با مدیریت جهانگردی بوده که این مسئله هم‌اکنون جلوی ایجاد بازار غیرتخصصی را گرفته و از ورود سودجویان به این بازار جلوگیری کرده است. لیکن یکی از علل اینکه سرمایه‌گذاران حاضر به سرمایه‌گذاری در این مجموعه‌ها نیستند عدم وجود حس کارکرد تیمی و اعتماد کاری است. سرمایه‌گذاران حاضر نیستند سرمایه خود را در اختیار فارغ‌التحصیلان این رشته قرار داده و اعتمادی به بازگشت سرمایه خود در این زمینه ندارند.
«شاهین» مدیر داخلی یکی از هتل‌ها در تهران، در زمینه عدم وجود بازار رقابتی در این صنعت به این نکته اشاره می‌کند که «خدمات ارائه شده در این صنعت در مقابل استانداردهای جهانی در واقع هیچ است. اگر ما توقع صنعت توریسم فعال و درآمدزا را در کشور خود داریم مهم‌ترین مسئله، ارائه خدمات استاندارد است، هرچه از کیفیت خدمات بکاهیم از سمت دیگر مشتریان بالفعل و بالقوه خود را از دست داده‌ایم که این مسئله خود یکی از علل برآورده نشدن توقعات ما از این صنعت است.
«مونا» راهنمای موزه، یکی دیگر از مشکلات این شغل را دستمزد آن می‌داند و می‌گوید: «دستمزد در این شغل خیلی پایین است و نیازهای روزمره را برآورده نمی‌کند. آن‌هایی که در موزه‌های دولتی یا در سازمان میراث‌فرهنگی مشغول به‌کارند که از مزایا و حقوق کارمندی برخوردارند ولی افرادی که در مجموعه‌های خصوصی فعالیت می‌کنند یا به صورت قراردادی یا پیمانکار شاغلند دستمزد ناچیزی در قبال تمام فعالیت‌هایی که ارائه می‌دهند دریافت می‌کنند .
در هر صورت، 2 احتمال افزایش رونق این صنعت در کشور را می‌توان بدین صورت توصیف‌کرد: حمایت‌های دولتی در عرصه سرمایه‌گذاری، جلب مشارکت خارجی، حمایت از مجموعه‌های داخلی و میزان تبلیغات شهری و شکل‌گیری رسانه‌های تخصصی شنیداری و دیداری و مکتوب با هدف اشاعه فرهنگ سفر.
البته در چند سال اخیر دولت گام‌هایی را در این زمینه برداشته‌اند که می‌توان به ارائه سفرکارت به کارمندان سازمان‌ها و ادارات و متعاقب آن ارائه تسهیلات سفر از سوی بانک‌های خصوصی در قالب کارت‌های اعتباری سفری به منظور افزایش میزان سفرهای بین‌شهر و رونق تورهای داخلی اشاره کرد. هر چند این فعالیت‌ها پاسخگوی نیازهای این صنعت نبوده است لیکن شروع این فعالیت‌ها نشانگر توجه بخش‌های خصوصی و دولتی به این صنعت است. این صنعت جزو صنایع پیشرو جدید بشر خواهد بود و توجه به آن از اولویتهای هر دولتی خواهد بود اما در این میان خود دانش آموخته نیز بایستی مهارتهای خود را تقویت سازد تا سرمایه گذاران با آرامش خاطر به آنها اعتماد نمایند.
وضعیت بازار کار مدیریت جهانگردی
انتظار می‌رود تا دانش‌آموختگان رشته مدیریت جهانگردی بتوانند با کسب مهارتهای لازم، وارد فعالیت در صنعت گردشگری شوند و در سازمان‌های خصوصی و یا دولتی مشغول به کار شوند.
البته این نکته لازم به ذکر است که دانش‌آموختگان این رشته برای کسب آمادگی‌های بهتر جهت فعالیت‌های تخصصی در زمینه گردشگری، نیاز است خود نیز به پرورش مهارت‌ها و کسب تجربه و دانش بپردازند که این دانش‌ها و تجربه‌ها از طریق فعالیت‌های شخصی، مطالعات آزاد، کارهای تیمی، کسب مهارتهای ارتباطی، کسب مهارتهای تحلیلی ، کارآفرینی و مانند آن، امکان‌پذیر می‌باشد.
دانش‌آموختکان مدیریت جهانگردی می‌توانند در دامنه گسترده‌ای از صنایع و مشاغل مشغول به کار و فعالیت شوند. از جمله:
1- پارک‌ها و مراکز تفریحی و سرگرمی
2- هتل‌ها و مراکز اقامتی
3- آموزش در حوزه گردشگری
4- پژوهش در حوزه گردشگری
5- مراکز و نهادهای دولتی
6- رستوران‌ها و مراکز خدمات خوراک و نوشیدنی
7- مشاغل مرتبط با گردشگری
8- مدیریت کنفرانس‌ها، رویدادها و جشن‌واره‌ها
9- راهنمای انواع تورها
برای تحصیل دررشته مدیریت جهانگردی چه چیزهایی مورد نیاز است؟
• علاقه مندی به مفاهیم و مباحث مدیریتی و جهانگردی (بسیار مهم)
• قدرت و توان ادراک، تجزیه و تحلیل و نهایتا حل مشکلات مدیریتی
• کسب مهارتهای عمومی و تخصصی (حداقل دو زبان، ICDL و ... )
• مهارتهای روابط عمومی بسیار بالا
• داشتن روحیه پویا و پر تحرک
