مقاله مدیریت سبز
امروزه آموزش با شیوه های نوینی ارائه میشود و یکی از این شیوه ها آموزش مجازی میباشد که از جهات مختلفی همچون صرفه جویی در زمان و مکان به صرفه میباشد. نخستین گام در راستای آموزش مجازی را میتوان فرهنگ سازی ،ایجاد اعتماد و باور مردم نسبت به کیفیت بالای آموزش و مدرک آن عنوان کرد. این مرکز با بیش از ۱۰۰ مدرس و اعضای هیئت علمی دانشگاه قرارداد همکاری در جهت تدوین محتوا اعم از جزوات درسی ، امکانات مولتی مدیا و همچنین ضبط فیلم های آموزشی نموده است .
در حال حاضر مرکز پارس با اخذ مجوزهای لازم اقدام به آماده سازی بیش از 4۰۰ دوره ی آموزشی در شاخه های مختلف علمی نموده است. یکی از این دوره ها ، دوره آموزشی مدیریت سبز یک دوره آموزشی بسیار کاربردی و علمی زیر گروه شاخه مدیریت در مرکز آموزش مجازی پارس می باشد. بی‌توجهی به قانونمندی‌های طبیعت، موجب تخریب منابع ارزشمند طبیعی و عدم تعادل در زمینه‌های اساسی توسعه میشود
در این دوره آموزشی ، با اشاره به گسترده شدن مفهوم محیط زیست و مدیریت سبز، در مورد موارد مصرف درست و بهینه انرژی، آب، زباله‌های دفتر کار، خرید، تدارکات، کاغذ، حمل و نقل، صدا و هوا، نکات آموزشی را برای سازمانها و ادارجات ذکر شده است . مدیریت سبز مدیریتی است که دانایی‌ها و اندوخته‌ها‌ی علمی را با مهارتهای تجربی می‌آمیزد و در جهت تولید و ارائه کالاها و خدمات سالمتر، پاک‌تر و بی‌خطرتر و با کیفیت‌تر می‌کوشد تا به شاخص‌هایی نظیر کارایی اکولوژیکی و مدیریت بهینه‌ی پسماند دست یابد.
ابلاغ قانون "مدیریت سبز"
هیئت‌وزیران در جلسه مورخ ۹/۱۱/۱۳۹۰ بنا به پیشنهاد مشترک معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس هیات دولت و سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (۱۹۰) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۹ـ آیین‌نامه اجرایی ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۹۰) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
ماده۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌رود:
الف ـ سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست
ب ـ دستگاههای اجرایی: دستگاههای موضوع ماده (۲۲۲) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران.
ماده۲ـ دستگاههای اجرایی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی موظفند اقدامات زیر را برای تحقق اهداف برنامه مدیریت سبز انجام دهند:
الف ـ اطلاع‌رسانی و ارتقای آموزش کارکنان در زمینه برنامه مدیریت سبز
ب ـ بهینه‌سازی مصرف انواع حاملهای انرژی
ج ـ بهینه‌سازی مصرف آب
دـ کاهش مصرف کاغذ با توجه به نوع فعالیت دستگاهها و مؤسسات
هـ ـ مصرف بهینه مواد اولیه، مواد مصرفی و تجهیزات
و ـ کاهش تولید پسماند از طریق بهره‌گیری از فناوری‌های مناسب و افزایش بهره‌وری
زـ بهبود نظام تعمیر و نگهداری وسایل و تجهیزات به جای تعویض
ح ـ بازیافت ضایعات، تصفیه و بازچرخانی آب با سیستم‌های مناسب
ط ـ استفاده از فناوری‌های پاک و سازگار با محیط زیست
ی ـ کاربرد مواد مصرفی سازگار با محیط زیست
ک ـ مدیریت پسماندهای جامد با تأکید بر تفکیک از مبداء
ماده۳ـ سازمان موظف است به منظور انتقال سریع تجربه‌های موفق داخلی و خارجی، در اختیار گذاردن روشها و فناوری‌های مناسب، ابلاغ دستورالعملها و برنامه‌های اجرایی مرتبط با مدیریت سبز، نسبت به بهنگام سازی مستمر «درگاه دولت سبز» اقدام نماید.
ماده۴ـ سازمان موظف است تا پایان سال دوم برنامه پنجم توسعه، شاخصهای مدیریت سبز را تدوین و ابلاغ نماید.
ماده۵ ـ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور موظف است شاخصهای مدیریت سبز دستگاههای اجرایی را به عنوان بخشی از شاخصهای ارزیابی عملکرد دستگاههای یاد شده (موضوع مواد (۸۱) و (۸۲) قانون مدیریت خدمات کشوری) لحاظ نماید. دستـگاههای اجرایی موظفند شاخصهای اعلام شده را محاسبه و در چـارچوب شاخصهای ارزیابی عملکرد دستگـاههای متبوع خود لحاظ نمایند.
ماده۶ ـ دستگاههای اجرایی موظفند گزارش سالانه مدیریت سبز شامل اقدامات انجام شده و تحقق شاخصهای مرتبط را به سازمان ارسال نمایند تا پس از ارزشیابی و جمع‌بندی، گزارش مربوط به هیئت‌وزیران ارایه شود.
مدیریت هزینه ها
مدیریت هزینه عبارتست از مجموعه اقداماتی که مدیریت برای تامین رضایتمندی مشتریان، همراه با کنترل و کاهش مستمر هزینه های سازمان انجام می دهد. بدین ترتیب نکته حایز اهمیت این است که کاهش هزینه نباید به قیمت کاهش رضایتمندی مشتریان و کارکنان سازمان باشد. در این چارچوب جدید:
1-سازمانها بر کاهش مستمر هزینه های خود سرمایه گذاری می کنند تا برتری بر رقبا در حیطه قیمت حاصل شود.
2-سازمان ها مدیریت هزینه را به موضوعی فراگیر در تمامی بخشهای خود تبدیل می کنند تا از تعهد و پایبندی همگانی به آن مطمئن شوند.
3-سازمانها هزینه ها را به عنوان پدیده ای جامع و فراگیر مدیریت می کنند.
پیشرفت سریع و شگرف فناوری همراه با افزایش روزافزون رقابت در بازارهای پولی و مالی جهانی، مدیران را ناگزیر از ارائه خدمات مطلوب به مشتریان و در عین حال با کمترین قیمت کرده است. بسیاری از واحدهای اقتصادی به تدریج از دیدگاههای حسابداری سنتی فاصله می گیرند و به ایجاد سیستم مدیریت هزینه تمایل نشان می دهند. سیستم فوق نوعی سیستم برنامه ریزی و کنترل است که هدف های زیر را دنبال می کند:
1-اندازه گیری بهای تمام شده منابعی که در راه انجام فعالیتهای اصلی واحدهای اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد.
2-تشخیص و حذف اقلامی از هزینه که ارزش افزوده ایجاد نمی کنند.
3-تعیین کارایی و اثربخشی فعالیتهای اصلی انجام شده در واحدهای اقتصادی
4-تشخیص و ارزیابی فعالیتهای جدیدی که می تواند عملکرد آینده سازمان را بهبود بخشد.
مدیریت هزینه فلسفه ای عام است که به فعالیتها یا بخشهای خاصی از یک سازمان محدود نمی شود و صرفا اقلام خاص یا غیرعادی را در بر نمی گیرد.به بیانی دیگر، در چارچوب سیستم مدیریت هزینه فقط اقلام هزینه ای که به طور غیرمعمول زیاد هستند، هدف کاهش هزینه قرار نمی گیرند بلکه از این دیدگاه، هر هزینه ای قابل کاهش است و امکانات کاهش آن بررسی می شود. شعار مدیریت هزینه این است: "هیچ فعالیتی نیست که نتوان آن را با هزینه ای پایین تر از هزینه کنونی انجام داد". شاید ابتدا چنین به نظر برسد که این شعار از واقع گرایی به دور است، ولی با مرور تاریخچه ابداعات و نوآوری هایی که انجام کارها را با هزینه و وقت بسیار کمتر از گذشته امکانپذیر ساخته اند، در می یابیم که به راستی همواره راه کم هزینه تری برای انجام دادن هر کاری وجود دارد.
در هر بخشی از سازمان های بزرگ می توان یک تیم کارکردی تشکیل داد و با توجه به دروندادها که نیاز مشتریان بیرونی، ذینفعان و مراجعان درونی سازمان، اهداف سازمان، متخصصان در زمینه هزینه و... می باشند فرآیند سیستم را ترسیم کرد. این سیستم درگیر فعالیتهایی است که منجر به کاهش هزینه ها قبل از شناسایی سوق دهنده های هزینه (هزینه برها) و بهبود فرآیندها به منظور کاهش هزینه ها، بررسی نیازها و خواسته های مشتریان به طور دقیق و... می شود. در نتیجه انجام این فرآیند عرضه بهبود یافته، مشتریان راضی تر شده و نهایتا عملکرد سازمان ارتقا» می یابد، تیم کارکردی برای کاهش هزینه از ابزار و فنون مختلفی می تواند بهره ببرد که در حوزه حسابداری مدیریت ابداع شده است و در سازمان های موفق و اصطلاحا "کلاس جهانی" در سطح وسیع استفاده می شود. از جمله این ابزارها و فنون می توان به هزینه یابی بر مبنای فعالیت، هزینه یابی بر مبنای هدف و هزینه یابی کایزن و... اشاره نمود.
امروزه تامین نیازمندیهای مشتریان با هزینه پایین و کیفیت بالا، نیازمند برنامه ریزی و کنترل موثر هزینه ها و یا به طور کلی مدیریت اثربخش هزینه ها است. این مهم بدون در دستور کار قرار گرفتن و همکاری تمامی بخشهای مختلف سازمان (اصطلاحا فرهنگ سازی) انجام نخواهد پذیرفت. برای مدیریت موثر هزینه تکنیکها و مدلهای مختلفی ارائه شده است. اعتقاد عمومی بر این است که برای دستیابی به برتری رقابتی و همچنین با توجه به بحران مالی جهانی و مشکلات پیش روی کشور، سازمانهای مختلف باید برنامه استفاده از این ابزارها را در پیش بگیرند و برای رهایی از مشکلات پیش رو به بررسی آنها بپردازند
نقش مدیریت هزینه در کاهش هزینه ها
مدیریت هزینه در یك بیان ساده عبارت است از به كارگیری مطلوب و توام با كارآیی منابع سازمان در جهت ارزش آفرینی برای مشتریان. این تعریف بر این نكته محوری تاكید دارد كه سودآوری و رشد بنگاه از طریق خلق ارزش برای مشتریان تحقق می یابد. منشا ثروت زایی بنگاه های اقتصادی و سازمان ها مشتریان هستند و تنها مشتریان رضایتمند و خشنود وفادار می مانند و به صورت پایدار به ایجاد ثروت در سازمان ها ادامه می دهند. رضایتمندی مشتریان نیز به آن بستگی دارد كه ما تا چه میزان در مقایسه با رقبا محصول و خدمات ارزشمند و دارای كیفیت را با قیمت مناسب و در زمان مناسب به آنان عرضه می كنیم.«مدیریت هزینه» مفهومی است كه به میزان زیادی تحقق هدف فوق را برآورده می سازد. مدیریت هزینه فلسفه بهبود است زیرا می كوشد راه های مناسب برای تصمیم گیری هایی كه متضمن ارزش آفرینی برای مشتریان، همراه با كاهش هزینه هاست را بیابد.
مدیریت هزینه بر این نگرش استوار است كه هزینه ها به خودی خود ایجاد نمی شوند بلكه تمام هزینه های تولید و یا انجام خدمات محصول و نتیجه تصمیم گیری های مدیریت است كه عمدتاً معطوف به چگونگی استفاده از منابع محدود سازمان است. نگرش مدیریت هزینه نقش مهمی در جهت دادن تصمیمات مدیران به سوی ایجاد ارزش برای همه ذی نفع ها (سهام داران، مشتریان، كاركنان و جامعه) به عهده دارد و می كوشد بین منافع ذی نفع های مختلف تلفیق مناسب و خلاقانه ایجاد كند.فلسفه و نگرش «مدیریت هزینه» متشكل از مجموعه ای از ابزار و تكنیك هاست كه می تواند به تجزیه و تحلیل جامع تصمیمات مدیریت بپردازد و در هر مورد تصمیمات مدیریت را پشتیبانی كند.مجموعه ابزار و تكنیك های «مدیریت هزینه» كه به پیشبرد اهداف و برنامه های یاری می رساند «سیستم مدیریت هزینه» نامیده می شود.
برخی از این تكنیك ها را می توان به قرار زیر برشمرد:
-هزینه یابی بر مبنای فعالیت كه ضمن آن فعالیت های ارزش زا و فعالیت های فاقد ارزش در سازمان شناخته می شود و برپایه اطلاعات حاصله نسبت به حذف فعالیت های فاقد ارزش زایی و یا تجدید مهندسی در جهت بهبود فعالیت ها و فرآیندها اقدام می شود.
-هزینه یابی هدف كه ضمن آن فرض بر این است كه قیمت فروش محصولات ما توسط بازار تعیین می شود. سود مورد انتظار سرمایه گذار نیز قطعی و از پیش _تعیین شده است.بنابراین سازمان باید بكوشد قیمت تمام شده محصول از تفاضل قیمت فروش و سود مورد انتظار تجاوز نكند. در این بررسی كوشش می شود با مهندسی ارزش، هزینه ها را به گونه ای كاهش داد كه كیفیت نیز پابرجا بماند.
تعریف فرایندی درآمد با استفاده از روشهای علمی ونقش فناوری اطلاعات در جهت افزایش بهره وری
تلاش بشر همواره در راستای ایجاد امکانات بهبود زندگی، بهره مندی از شرایط عادی، فرهنگی و اجتماعی بهتر و بیشتر بوده و برای رسیدن به آن تولید بیشتر و بهینه را هدف اساسی خود قرار داده است. ازطرفی تولید بیشتر و بهینه میسر نمی شود مگر ازطریق تولید بهره ور.یکی از راه های رسیدن به تولید بهره ور استفاده از فن آوری می باشد چرا که کارنامه حیات بشریت مملو از ابداع فن آوری های متعددی است که جملگی در جهت تسهیل زندگی انسان مطرح شده اند. فن آوری های اطلاعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فن آوری های جدید و یا عالی ، یاد می شود ، بیشترین تاثیر را در حیات بشریت داشته اند.فن آوری اطلاعات و ارتباطات،بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری بگونه ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل به یک جامعه اطلاعاتی است . جامعه ای که در آن دانائی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش ، دارای نقشی محوری و تعیین کننده است . مهمترین رسالت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، ارائه امکانات و زیر ساخت لازم برای تولید و توزیع دانش می باشد. استفاده موثر و موفقیت آمیز از دانش ، عامل اصلی شکوفائی و توسعه و موفقیت اقتصادی جوامع و کشورها می باشد.
بنابراین برای رسیدن به این هدف نیاز به استفاده از روشهای نوین مدیریتی و همچنین کمک گرفتن و غافل نشدن از نقش بسیار مهم فناوری اطلاعات و آمار در این زمینه می باشیم.
یكی از مهمترین اهداف در هر سازمان ارتقاء سطح بهره وری آن است و با توجه به اینكه انسان در ایجاد بهره وری نقشی محوری دارد درخواستهای او در سازمان اثری كلیدی بجا می گذارد. در این مقاله به صورت خلاصه به تعاریف، تاریخچه، اهمیت بهره وری و همچنین عوامل مؤثر در ارتقاء ایجاد شرایط لازم برای بهبود بهره وری نیروی انسانی و عوامل مؤثر در كاهش بهر وری نیروی انسانی و نقش فناوری اطلاعات در این زمینه می پردازیم.
سود یا درآمد چیست؟
سود یا درآمد یعنى هر آنچه انسان از راه تلاش و كار مانندكشاورزى، تجارت و حرفه و فن بدست مىآورد، و یا آنچه بدونتلاش بدست مىآید مانند ارث كه پیشبینى نشده. پس معیار درآمد، هر آنچه انسان بدست آورد.
وبنابر تعریف ارائه شده در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، درآمد عبارت است از افزایش در حقوق صاحبان سرمایه بجز مواردی كه به آورده صاحبان سرمایه مربوط میشود. مفهوم درآمد، هر دو گروه ” درآمد عملیاتی“ و ” درآمد غیرعملیاتی“ را در برمی‌گیرد.
درآمد عملیاتی
درآمـد عملیاتی عبـارت از درآمدی است كـه از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌گردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق‌الزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز مورد اشاره قرار می‌گیرد.
دلایل ایجاد افزایش درآمد و کاهش هزینه ها
از دهه 1980 عواملی از قبیل ركود اقتصادی و رشد هزینه‌های اجتماعی خدماتی مانند بیمه و بهداشت و آموزش و پرورش و ...باعث گردیده که بررسی راههای مقابله با رکود اقتصادی شرکت ها ضروری به نظر برسد. به این منظور پروژه راهكارهای افزایش درآمد و كاهش هزینه ها جهت مقابله با این رکود اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت.
سلامت کسب و کار یا درستی بنگاه ضامن درآمد سرشار برای یک واحد تولیدی، توزیعی یا خدماتی است. این درستی تنها با رعایت الزامات (بایسته ها) امکان پذیر است. با این حال بسیاری از کسب و کارها تلقی درستی از این بایسته ها ندارند یا اگر دارند چندان اهمیتی برای آن قائل نیستند. بسیاری نیز با نادیده گرفتن تفاوت اقتصاد کلان با خرد، دستیابی شرکت، فروشگاه، کارخانه یا ... خود به درآمد بالا را به دلایلی چون تولید ناخالص داخلی پایین، تورم بالا، نرخ رشد پایین و ... ناممکن می دانند. اگرچه پارامترهای اقتصاد کلان نقش مهمی در وضعیت مشاغل ایفا می کند، یک بنگاه می تواند با رعایت بایسته ها، حتی در زمان رکود، رونق را تجربه کند و وضعیت رضایت بخشی را برای مالکان آن به ارمغان آورد.
راه کار های افزایش درآمد و کاهش هزینه ها
در صحنه رقابت مهمترین اصل یک رقابت سالم و موفق کسب رضایت مشتریان بوسیله ارائه کالای با کیفیت و با دوام با قیمتی مناسب می باشد.که کیفیت خوب و مطلوب در کنار احترام به خواسته مشتری و کسب رضایت مشتری (که متاسفانه همیشه بصورت شعار و نمادین بوده )کامل میشود. یکی از مهمترین ارکان بازاریابی و فروش موفق مشتری مداری می باشد.
سوال اینجاست که این رضایت و کیفیت چگونه بدست می آید ؟چگونه میتوان مشتریان را جذب محصول خود کرد ؟چگونه میتوان اعتماد مشتریان را جلب کرد؟ چگونه میتوان با مدیریت هزینه ها باعث کاهش قیمت تمام شده محصول تولیدی و در نتیجه ارائه محصول با کیفیت شد؟
لذا برای رسیدن به این هدف باید راه کار های زیر را دنبال کرد.!
1- افزایش بهره وری
افزایش بهره وری ضمن اینکه سبب افزایش کیفیت محصول شده و قیمت تمام شده آن را کاهش می دهد، بازدهی سرمایه را نیز افزایش داده و توان پرداخت دستمزدهای بالا برای شرکتها را فراهم می سازد که این هر دو از عـــــوامل اصلی ایجاد ثروت ملی محسوب می شوند. بنابراین، می توان گفت که افزایش بهره وری بهترین ابزار برای افزایش بهبود سطح زندگی مردم و ایجاد ثروت ملی است.
2-کاهش هزینه ها ی تولید و توزیع و انتقال
کاهش هزینه های تولید و توزیع و انتقال و هزینه های جاری یک موسسه یا شرکت و یا کارخانه نیازمند توجه ای خاص می باشد که رسیدن به این هدف مستلزم دانستن اطلاعاتی دقیق از روشها و نحوه تولید و توزیع یک کالا یا خدمت و آموزش صحیح و بکار گیری روشهای نوین مدیریتی می باشد. کاهش ضایعات موجب کاهش تنشهای موجود در سازمان و ایجاد فضایی سرشار از اعتماد و اطمینان در بین کارکنان می گردد که آنها را به همکاری هرچه بیشتر با یکدیگر تشویق می کند.
بهره وری چیست؟
شروع استفاده از کلمه بهره وری در فرهنگ اقتصادی مربوط به دو قرن قبل است. در بسیاری از نقاط جهان، بویژه در کشورهای صنعتی بهره وری به عنوان یک طرز فکر و فرهنگ تلقی می شود، تفکر پیشبرد و بهبود آنچه که وجود دارد.
بهره وری مفهومی است که برای نشان دادن نسبت برون داد بر درون داد یک فرد، واحد و سازمان بکار گرفته می شود.
بهره وری (PRODUCTIVITY) در لغت به معنی قــدرت تولید و بارور بودن و مولد بودن به کاررفته و در ادبیات فارسی به بهره وری، با فایده بودن و سود برندگی معنی شده است. دررابطه با تعریف کاربردی بهره وری نیز تعاریف مختلفی ارائه شده که برخی از آنها به قرار زیر است.
بهره وری یعنی مفید كار كنیم نه زیاد، باید هوشمندانه تر كار كنیم ، نه بیشتر
بهره وری استفاده موثرتر از منابع اعم از نیروی كار، سرمایه، زمین، مواد، انرژی، ماشین‌آلات و ابزار، تجهیزات و اطلاعات در فرآیند تولید كالاها و خدمات است.
تولید اضافی كالا یا خدمتی الزاماً به معنی افزایش بهره وری نیست. گــــرچه تعاریف عمومی زیادی برای بهره وری وجود دارد ولی به منظور قابلیت اجرایی کردن آن، تعریف بهره وری می بایست هماهنگ و سازگار با نیازهای ویژه و معین سازمان باشد تا بتواند ازطریق مشارکت کلیه کارکنان محیطی بهره ور جو با کارکنانی مشوق برای اجرای بهره وری ایجاد کند و اگر مکانیسمی مناسب برای مشارکت کلیه کارکنــــان تدوین و به کار گرفته شود می توان گفت قدمهــــای موثری در ایجاد بهره وری برداشته شده است. ولی تداوم و افزایش مستمر آن، مستلزم مواردی چند نظیر
1-تسهیم منافع حاصل از بهره وری بین کارکنان،
2- اصلاح ساختار سازمانی و ایجاد یک ساختار سازمانی منــــاسب برای بالفعل درآوردن برنامه های افزایش بهره وری،
3-توسعه و بهسازی نیروی انسانی متناسب با ساختار سازمــانی ایجاد شده و توسعه و نوسازی فناوری های موجود است.
تجربه نشان داده است که سازمانهای گوناگون به منظور افزایش بهره وری خود، روشهای متفاوتی را به کار گرفته اند.
بنابراین، راهکارهای افزایش بهره وری مستلزم شناخت کافی وضعیت موجود و فرهنگ کاری شرکتهاست. باتوجه به تفاوتهای مهم در فرهنگ کاری شرکتها و وضعیت موجود آنها می توان گفت راهکارهای افزایش بهره وری نیز در آنها متفاوت خواهدبود. ازجمله راهکارهای افزایش بهره وری می توان به کاهش ضایعات، ایجاد تعهد در کارکنان، توجه به کارکنان، استفاده بهینه از استعدادها، ایجاد انگیزه درکارکنان، توجه به تغییرات و... اشاره کرد.
کاربردها
بر خلاف پندار برخی افراد بهره‌وری فقط برای صنایع نیست بلکه بهره وری سطوح مختلفی دارد و همه افراد در همه سطوح نقش دارند یعنی اینکه افراد می‌توانند با تفکر، ابداعات و نوآوری‌های خود عملاً در چند سطح گوناگون موثر واقع گردند، سطوح مختلف بهره وری عبارت‌اند از:
• سطح فرد
• سطح گروه کاری
• سطح سازمانی
• سطح رشته‌های تجاری، خدماتی، صنعتی و کشاورزی
• سطح بخشهای اقتصادی
• سطح ملی و کشوری
• سطح جهانی
در سطوح فردی به دنبال تدابیری برای افزایش بهره وری فردی هستیم. و در سطح گروه نیز به دنبال افزایش بهره وری گروه کاری هستیم. بدیهی است که موضوع بهره وری بیشتر در سطوح سازمانی و رشته‌ها مطرح میشود و بیشترین ضوابط و شرایط مربوط به بهره وری را میتوان در آنها مشاهده کرد.
منافع و فواید بهره‌وری برای سیستم‌های دولتی و شرکتها را میتوان به شرح ذیل برشمرد:
صرفه جویی در هزینه‌ها
افزایش سود و درآمد
کاهش هزینه‌ها
افزایش تقاضا
رضایت شغلی کارکنان
سرعت عمل کارکنان
دقت عمل کارکنان
ایجاد رقابت سالمتر
ارتقای شغلی کارکنان
ایجاد محیط کاری جذاب
آموزش عمومی کارکنان
افزایش حقوق و دستمزد
امنیت شغلی کارکنان
انجام درست کارها و انجام کارهای درست
افزایش کیفیت زندگی کاری
افزایش رفاه کارکنان
افزایش انگیزه کاری
موانع بهبود بهره‌وری
نداشتن اعتقاد و باور ملی به نتایج وفواید بهبود بهره وری
ترس از برخی نمودهای ظاهری بهره وری از جمله ترس از بیکاری
ناآگاهی عمومی نسبت به مفاهیم وجایگاه بهره وری، میزان اهمیت آن ونقش ووظایف افراد در این راستا
بی توجهی به فکرهای خلاق ومبتکر
مقاومت افراد در مقابل تغییرات وعدم تمایل به ترک برخی عادات
غرق شدن در روشها و تکنیکها و تغییر باورهای فکری
بلند پروازی وبی توجهی به مسائل به ظاهر کوچک وراه حلهای خرد
مشخص ننمودن متولی کار
ناهماهنگی ونبود هدایت ونظارت مناسب
ضعف تعهد اجرایی
عجله در حصول نتیجه
دخالتهای بی جای برخی کارشناسان در سایر حوزه‌های کاری واظهار نظرهای غیر کارشناسانه
عدم وجود کارشناسان خبره و یا عدم انگیزش آنها در ارزیابی سیستم و تجزیه و تحلیل و اندازه گیری بهره وری
برخورد مقطعی با موضوع بهره وری وناپیوستگی روند بهره وری
بهبود و ارتقای بهره‌وری مستلزم کوشش و تلاش برنامه ریزی شده همه جانبه از سوی افراد و مسئولین ذیربط است که خود نیازمند بهبود شرایط کار و تغییر محرکه‌ها و روشهای انگیزشی کارکنان، بهبود نظامها، دستورالعملها، قوانین، بخشنامه‌ها، روشها، فناوری و غیره میشود.
عوامل موثر برای افزایش سطح بهره وری
بطور کلی عوامل موثر برای افزایش سطح بهره وری را میتوان چنین برشمرد:
1- بهبود کیفی عامل کار، با توجه به اینکه نیروی انسانی مهمترین عامل در بهبودی بهره وری میباشد لذا می‌توانند با بکارگیری نکات ذیل موجبات ارتقای بهره وری را فراهم نمایند.
• نگرشهای مثبت کاری، به‌عنوان مثال غرور داشتن در کار و متمایل به پیشرفت مستمر.
• کسب مهارتهای جدید و ارتقای تخصص با کمک آموزش.
• کمک به همکاران در مواقع لزوم و اجرای کارها به صورت گروهی و دسته جمعی
• مشارکت در برنامه‌های بهبود بهره وری همچون کمیته‌های بهره وری، طرح پیشنهادها، نظام جامع کیفیت مدیریت و گروههای کنترل کیفی
o انجام درست کارها از بدو امر
• حفظ سلامت جسمانی و تغذیه مناسب افراد
• انگیزش مناسب کارکنان از طریق اعطای پاداشهای مادی، تفویض اختیار، ایجاد محیط دوستانه و روابط غیررسمی بین کارکنان
• بالا رفتن سطح آموزش مستمر و مداوم نیروی کار
• انجام پژوهش و تحقیقات متناسب با کار
• سپردن کار به کاردان و گماردن افراد در مشاغل متناسب
• سپردن نظارت پروژها و بخش های تولید به کارشناسان خبره و متعهد به شرکت و اخلاقیات
• ایجاد شرایط خوب کاری و تفریحات سالم برای کارکنان
• بهبود روشهای انجام کار
• استفاده از سیستم مکانیزه و روش خودکار
• حذف مراحل زاید
• بکار گیری روشهای نوین در پایبند بودن به اخلاقیات دینی واعتقادی در سیستم اداری و خانواده
2- بهبود روابط حاکم بین مدیر و کارکنان
• بکارگیری سبک مدیریتی صحیح و علمی
• توجه مدیریت به مشکلات کاری و زندگی کارکنان
• ایجاد سیستم اطلاعاتی مدیریتی صحیح جهت استفاده مدیران از اطلاعات و آمار درست و
• ایجاد روابط دوستانه و صمیمی مدیریت با کارکنان
• دادن آگاهی و شناخت به کارگران و کارکنان درباره اهداف و وظایف سازمانی و جایگاه افراد درآن.
• ایجاد روحیه همکاری و مشکل گشایی در سازمان و باور داشتن آن توسط مدیران و کارکنان.
• کوشش و پشتیبانی مدیریت در زمینه مدیریت مشارکتی و بهره وری.
• دقیق درباره عملکرد سیستم و عملیات انجام شده و سایر اطلاعات مورد نیاز.
3- بهبود در بکارگیری ره آوردهای فناورانه
استفاده از ماشین آلات و تجهیزات بهتر و سرمایه گذاری بیشتر در تجهیزات و ماشین آلات.
اهمیت دادن و استفاده از قدرت نوآوری و خلاقیت کارکنان و پژوهشهای کاربردی آنها
تحولات و پیشرفت فنی و دگرگونیهای فناورانه
استفاده صحیح و کامل تجهیزات فنی و فناوری‌ها
ایجاد واحدواحدهای تحقیق و توسعه و اهمیت به جایگاه آنها
انجام پژوهش جهت دستیابی به فناوری برتر و کاهش هزینه‌های تولید و ابداع محصولات جدید و کیفیت برتر و افزایش تولید.
یکپارچه کردن صنایع و ایجاد واحدهای عظیم و تولید هنگفت جهت صرفه جویی ناشی از تولید انبوه.
تغییر و دگرگونی در کیفیت مواد اولیه و بهبود آن
تغییر دگرگونی در فرآیند ساخت و عملکرد سیستم و بهبود شیوه‌ها و فنون مهندسی صنایع.
استفاده از تدابیر ارگونومی (مهندسی انسانی یا دانش هماهنگ سازی میان انسان، محیط و ماشین) به منظور سلامتی، شادابی، رفاه و ایمنی کارکنان
نظام به موقع خدمات و تولید به هنگام، نظام (just in time production system git)
نظام موجودی صفر یا بدون انبار، نظام (zero inventory) به منظور صرفه جویی در هزینه‌های سرمایه‌ای و عملیاتی انبار و انبارداری
استفاده از منابع پربازده.
بدیهی است برای افزایش سطح بهره وری عامل یا علت بخصوصی را نمی‌توان ارائه کرد بلکه ارتقای بهره وری معلول ترکیبی از عوامل گوناگون است و هرکدام به نوبه خود تأثیر لازم را می‌گذارد.
افزایش بهره‌وری در بخش خدمات
بخش خدمات یکی از بخشهای اصلی اقتصاد هرکشوری است. کشورهای پیشرفته جهان پس از مجهزشدن به نیروی صنعت، معدن و کشاورزی، اکنون به اهمیت روزافزون خدمات به عنوان نیروی محرکه رشد و ترقی پی برده اند. سهم روزافزون خدمات در تولید ناخالص ملی، اشتغال، هزینه مصرف شخصی و بازرگانی خارجی، گواه این مدعا است. هم اکنون خدمات حداقل نیم تا سه چهارم تولید ناخالص ملی و اشتغال این کشورها را تشکیل می دهد.
تنها سهم بخش خدمات از تولید ناخالص داخلی نیست که بااهمیت است، بلکه این واقعیت که بخش خدمات در حال تبدیل شدن به عامل رقابتی تعیین کننده در بازارهای جهانی است، نیز اهمیت این بخش را بیش از پیش آشکار می کند.
لذا بهبود بهره وری در بخش خدمات ، تاثیرزیادی بررشد و توسعه اقتصادی و همچنین افزایش توان رقابتی شرکتها خواهد داشــت. همچنان که گفتیم، پیش نیاز بهبود بهره وری، اندازه گیری آن است. در ادامه مفاهیم مرتبط با بخش خدمات و اندازه گیری بهره وری در این بخش بیان می شود.
مباحث مفهومی مرتبط با بخش خدمات
برای شناخت بخش خدمات باید ابتدا «خدمت» را شناخت. «خدمت» یعنی کالایی اقتصادی و غیرفیزیکی که شخص، بنگاه یا صنعت برای استفاده دیگران تولید کرده است و هر بنگاهی که محصول آن، کالایی غیرمرئی و غیرملموس باشد. به عنوان یک بنگاه خدماتی شناخته می شود. بخش خدمات بسیار گسترده بوده و معمولاً در برابر بخش تولید مطرح می شود. این دو بخش شالوده اقتصاد هرکشور را تشکیل می دهند.
راه های افزایش بهره وری نیروی انسانی
به طور کلی می تـــوان گفت راههای افزایش بهره وری در شرکتهای مختلف متفاوت است که در زیـــــــر به برخی از رویکردهای آن می پردازیم.
1-ایجاد تعهد در کارکنان
یک کارمند متعهد برای سازمان فوق العاده ارزشمند است. او می تواند با انجام به موقع کارهــا و حس مسئولیت در افزایش تولید و بهره وری موثر باشد. لذا سعی کنید کارمندان متعهــدی برای سازمان تربیت کنید.
مدیران می توانند با برآورده کردن نیازهای اساسی کارکنان، برقراری اعتماد متقابل میان خود و آنها و ایجاد یک فرهنگ عاری از سرزنش، آنها را نسبت به سازمان متعهد کنند. تا زمانی که نیازهای روحی و روانی کارکنان برآورده نشود هرگز به طور کامل نسبت به سازمان احساس تعهد نخواهند کرد.
تنها متعهد ساختن کارکنان به سازمان کافی نیست بلکه باید تعهد آنها را به سازمان همواره حفظ کرد. یکی ازموثرترین راههای حفظ تعهد در کارکنان و نگه داشتن آنها درسازمان، غنی سازی شغل و افزایش انگیزه در آنان است. قدردانی از افراد به خاطر عملکرد برترشان انگیزه ای است در حفظ تعهد کارکنان و ایجاد رضایت شغلی در آنان. استفاده از محرکهای مالی نظیر افزایش حقوق (مزایا)، پرداختهای موردی تشویقی و غیره برای عملکردهای استثنایی و دارای بهره وری بالای کارکنان از لحاظ حفظ تعهد کارکنان حائزاهمیت است. لازم به توضیح است که هرگز ارزش و تاثیر عمیق استفاده از اصطلاحات ساده متشکرم، دستتان درد نکندو... در مقابل انجام کارهای ساده را دست کم نگیرید زیرا این کارها سبب ایجاد تعهد در کارکنـــــان و به دنبال آن افزایش فعالیت و بهره وری در آنها می گردد.
2-توجه به کارکنان
تجربه نشان داده است که یک سازمان فقط با اتکا به کارکنان خود می تواند موفق باشد. از این رو سازمانهای نیک اندیش همواره بر بهبود مستمر کیفیت کاری کارکنان خود توجه خاصی می کنند و این الگوی رفتاری در مدیران سازمانها، کاهش ضایعات و بهبود کیفیت محصول را به همراه دارد که نتیجه نهایی آن نیز افزایش بهره وری است.
دادن مشــــاغل جدید یا بهتر به افراد نشان دهنده آن است که شما برای موفقیتهای آنان ارزش قائل هستید. این کار شما آنها را به کسب موفقیتهای بیشتر تشویق می کند. یکی از روشهای ساده و اثربخش برای ارتقای کارکنان با توجه به دو سوال مهم زیر اعمال می شود: اول آنکه آیا آنها توانایی لازم برای انجام کار را دارند؟ دوم اینکه آیا آنها انگیزه لازم برای انجام کار را دارند؟ تنها کارمندی که هم از انگیزه و هم از توانایی لازم برخوردار باشد می تواند بهره وری شرکت را افزایش دهد. ولی اگر فردی بدون استحقاق لازم ارتقاءیافته باشد علاوه بر اینکه باعث رنجش خاطر و نارضایتی سایر کارکنان شایسته تر می شود، خود نیز احساس ناامنی کرده و دائماً در دلهره به سر خواهد برد که همه این موارد باعث فعالیت کمتر و کاهش بهره وری خواهدشد.
درنتیجه روشن است که اولین گام در افزایش بهره وری جلب همکاری و حمایت کارگران از تلاشهایی است که به این منظور انجام می شود. بنابراین، پیش ازآنکه شرکتها برای افزایش بهره وری خود بهترین شعار را انتخاب کنند، لازم است که کارگران ضمن آشنایی کامل با بهره وری از این موضوع حمایت کنند، چرا کـــــه بهره وری مزایایی دوجانبه برای آنها دارد.
کارگران شرکتهای ژاپنی که برنامه های افزایش بهره وری آنها با موفقیت روبرو بوده است اظهار می دارند که آنها این نکته مهم را کشف کردند که می توانند با مدیریت همکاری کنند. در این شرایط آنها اصل جدایی بین کارگران و مدیریت را کنار گذاشتند و به این موقعیت رسیدند که همکاری با مدیریت لزوماً به استثمار آنها منجر نخواهدشد و می توان ضمن همکاری با مدیریت، منافع شرکت را زیاد و از این طریق سود خود را نیز افزایش دهند.
کوهئی گوشی که زمانی مدیر سازماندهی مرکز بهره وری ژاپن بوده و تا به حال هم با آن سازمان رابطه خود را قطع نکرده است در سال 1980 گفت: 25 سال پیش ما جنبش بهره وری را با این عقیده که هدف نهایی و غایی آن باید افزایش سطح رفاه و آسایش کارکنان باشد آغاز کردیم، زیرا ما معتقدیم که تنها بهره وری فیزیکی نمی تواند به این هدف کمک کند مگر آنکه کارکنان با علاقه برای شرکت کار کنند و با این احساس که کار آنها مهم است نسبت به انجام آن تمایل و انگیزه لازم را داشته باشند. در آن ایام ژاپن مایل بود که با تقلید از غرب روشها و نگرشهای مدیریت علمی را به مورداجرا بگذارد. اما به نظر ما که مدیریت نه تنها شامل فناوری است، بلکه اعتقاد داریم مدیریت، به دست آوردن قلوب انسانها را نیز شامل می گردد.
3-استفاده از استعدادها
تشخیص و استفاده از استعدادهای فردی افراد یکی از سازنده ترین و ارضاکننده ترین کارهای یک مدیر است. که می تواند به شکل ابزاری قوی در راه افزایش بهره وری به کارگرفته شود. در سازمانها بویژه سازمانهای بزرگ، اغلب اوقات استعدادهای فردی به طور کامل موردبهره برداری کامل قرار نمی گیرند و گاهی اوقات کاملاً ناشناخته باقی می مانند. یعنی استعدادهای بالقوه در راستای افزایش بهره وری به کارگرفته نمی شوند که خود یک نوع فرصت از دست رفته افزایش بهره وری محسوب می شود. بنابراین، لازم است مدیران سعی کنند توانمندیهایی را که به طورکامل مورداستفاده قرار نگرفته اند کشف و راههای بهتری برای استفاده بیشتر از آنها در راستای افزایش بهره وری پیدا کنند.
4-انگیزه
بزرگترین ایجاد عامل انگیزه در افراد این است که به آنها نشان داده شود به نحوی در مالکیت سازمان شریک هستند. و این همان سهیم کردن کارگران در بهره وری حاصل از کارشان است که به نوبه خود موجب افزایش بهره وری می گردد. ازطرفی پاداشهای پرداختی یا سهیم کردن کارگران در بهره وری کارشان باید عادلانه باشد، در غیراین صورت ممکن است نتیجه عکس بدهد.
مسلماً پول تنها عامل انگیزش افراد نیست. اما اگر حقوق افراد خیلی نازل باشد باعث از بین رفتن انگیزه آنها می شود. درنتیجه پاداش مالی همچنان به صورت یک انگیزش قوی برای آنها باقی می ماند. از این رو، سعی کنید از پاداشهای تشویقی به عنوان راهی برای سهیم کـــــردن کارکنان در موفقیتهای سازمان و بهره وری حاصل از آن استفاده کنید نه به عنوان عامل ایجاد انگیزه. به عبارتی برای کارکنان تفهیم شود در بهـــــره وری کاری که انجام می دهند سهیم اند.
5-توجه به تغییرات
جهان همواره در حال تغییر و تحول است و ادامه حیات ذرات هستی در گرو همین تغییرات است. تغییر در همه پدیده‌های جهان جریان دارد و این تنها به طیف خاصی محدود نیست. تغییر پیش از پیدایش بشر وجود داشته و همیشه نیز وجود خواهد داشت. چه در غیر این صورت، در هر موقعیت و لحظه از زمان، انتقال به زمان و شرایط بعدی ممکن نخواهد بود. بشر همیشه درصدد ایجاد تغییرات مثبت، مهار تغییرات منفی و مبارزه با آثار آن بوده است و سعی نموده است که تغییرات را مدیریت نماید تا از آثار زیان بار آن در امان بماند.تغییر برای سازمانها راهی برای افزایش بهره وری و حفظ توان رقابتی آنهاست. بنابراین، می توان گفت جهت رشد سازمانها، تغییر امری اجتناب ناپذیر است و افراد سازمانی باید با روند تغییرات سازگاری داشته باشند. این سازگاری می تواند ازطریق فراگیری مهارتهای جدید حاصل شود. در بسیاری از موارد ممکن است یادگیری تغییر، خود یک تغییر عمده محسوب شود، در این صورت یکی از بهترین روشهای ایجاد شیوه کار و تفکر جدید و سازگار، تشکیل یک «سازمان یادگیرنده» است.
سازمان یادگیرنده، سازمانی است که در آن شیوه تفکر تغییر - گرا برای همه افراد به یک عادت تبدیل می شود.
چرخه بهره وری
چرخه بهره وری فرایندی است که اندازه گیری و برنامه های بهره وری در هر سازمان بر اساس آن انجام می شود. یک چرخه بهره وری شامل چهار مرحله زیر است که به شکل یک سیکل بسته عمل می کند.
اندازه گیری بهره وری؛
ارزیابی و تحلیل شاخصها؛
برنامه ریزی بهره وری؛
انجام فعالیتهای بهبود بهره وری؛
با اجرای صحیح چرخه بهره وری همواره می توان وضع موجود شرکت را تحت کنترل قرار داده و درجهت بهبود آن کوشید.
اندازه گیری بهره وری
بهره وری در حقیقت یک معیار کارایی است. مسلماً اندازه گیری کارآیی، بسیار دشوار است در خط تولید، کارآیی را می توان به راحتی براساس تخمین حجم فیزیکی خروجیها و ورودیهای به کار رفته در تولید خروجیهای مزبور، اندازه گیری کرد. امــا اندازه گیری کارآیی یک سازمان یا شرکت خدماتی بسیار دشوار است. حتی در بعضی موارد ممکن است اندازه گیری دقیق کارآیی غیرممکن باشد. این امر به دلیل این واقعیت است که نهاده های به کاررفته در خلق خدمات (یا ستانده)، ماهیتاً نامتجانس بوده و همچنین قابل اندازه گیری نیستند. باوجود این، تلاشهایی برای توسعه تکنیک های اندازه گیری بهره وری، صورت گرفته است. تاکنـون تکنیک های زیادی در این ارتباط توسعه یافتــه اند. این تکنیک ها را می توان تحت دو عنوان کلی روشهای سنتی / قدیمی و روشهــای ساختار یافته / مدرن، دسته بندی کرد.
کاهش ضایعات
یکی از راههای افزایش بهره وری کاهش ضایعات است. کاهش ضایعات یکی از اصول اساسی زندگی اجتماعی بشری است که از هزاران سال قبل بدون آنکه آگاهی از مفهوم آن داشته باشند به کار می بستند. به عنوان مثال انسان وقتی با کم آبی روبرو می شد از مصرف غیرضروری آن خودداری می کرد،
با کـــاهش ضایعات و درنتیجه کاهش هزینه ها، سود بیشتری عاید شرکت می شود که بخشی از آن نیز به عنوان بهره وری به کارگران و کارکنــان پرداخته می شود. درنتیجه آنها نیز می توانند با داشتن درآمد بیشتر زندگی بهتری را برای خود وخانواده خود و درنتیجه افراد جامعه فراهم آورند. از این رو، تولید بهتر و با ضایعات کمتر علاوه بر آنکه سطح زندگی کارگران را بهبود می بخشد موجب شکوفایی اقتصاد مملکت نیز می گردد.
کلیه کارکنان باید ضمن استفاده از تواناییهای شخصی خود، با تشکل در گروههای کاری، نظرات و پیشنهـــادات سازنده ای را در ارتبـــاط با کاهش ضایعات و افزایش بهره وری ارائه کنند. در این رابطـــه می توان به ایجاد و اجرای نظام پیشنهادات و تشکیل گروههای کوچک کاری، نظیر گروههای کنترل کیفــی، گروه کاهش ضایعات، گروه افزایش بهره وری و گروههای حل مشکل که متناسب با شرایط خاص سازمان باشد اشاره کرد. در کارهای گروهی علاوه بر غنای نظریات و عقاید ایجاد شده با تعامل گروهی، احتمال زیادی وجود دارد که تصمیمات گروه به عمل منجر شود.
حال که کاهش ضایعات را به عنوان یکی از راههـــای افزایش بهره وری بررسی کردیم، می پردازیم به چگونگی کاهش ضایعات در شرکتها.
یکی دیگر از راههای کاهش ضایعات؛نوسازی و توسعه فناوری است
مبحث بسیار مهمی که گاهی اوقات مدیران از توجه به آن غافل می شوند بحث نوسازی وبهینه سازی و استفاده از فناوری های جدید است.که غفلت از آن همیشه باعث وارد کردن خسارات جبران ناپذیری به بدنه شرکت و همچنین بوجود آوردن هزینه های غیر پیش بینی میشود.لذا یکی از عوامل مهم در بهبود و جهت دهی و بستر سازی در این موضوع بطور خلاصه استفاده از کارشناسان مجرب در امر نظارت بر اجرای پروژه های در دست اقدام و همچنین بکار گیری و استفاده از مشاورین متخصص و با تجربه و مورد تایید دستگاه نظارت در آن بخش می باشد.که این دو مورد به تنهایی باعث کاهش هزینه های تعمیرات و نوسازی شبکه ها و خطوط تولید و انتقال می شود .چرا که اگردر طراحی پروژه دقت لازم با در نظر گرفتن نیاز ها و هزینه آن انجام نگیرد در آینده باعث پیش آمدن مشکلات بسیاری خواهد شد.حتی بعضی از مواقع هزینه نوسازی خطوط تولید در طول زمان مقرون به صرفه تر از هزینه نگهداری آن خواهد بود.لذا در نتیجه بکارگیری از نیروها و متخصصین امر در شروع و واگذاری نظارت آن در طول اجرای پروژه و بعد از آن به آنها و بهینه سازی و نوسازی خطوط تولید و توزیع قطعا در جریان بهره وری و ارتقاء شرکت تاثیر دوچندانی خواهد داشت که از این موضوع نباید به سادگی گذشت.
بهینه سازی
همانطور که در مطالب بالا به آن اشاره شد یکی از راه های کاهش هزینه ها و افزایش درآمد در شرکتها ایجاد سیستم بهره وری و کاهش ضایعات است و یکی از راه های کاهش ضایعات،نوسازی و بهینه سازی تاسیسات و خطوط تولید وسخت افزارها و نرم افزار های موجود و در حال کار و بهینه سازی مصرف انرژی و توسعه فناوری و استفاده از روشهای علمی و نوین می باشد.که موارد فوق هر کدام بطور جداگانه مبحثی کلی و قابل تفکر می باشد.که در زیر به هر کدام از آنها اشاره خواهد شد.
بهینه سازی مصرف انرژی
امروزه رشد مصرف انرژی در جوامع مدرن صنعتی علاوه بر خطر اتمام سریع منابع فسیلی ، جهان را با تغییرات برگشت ناپذیر و تهدید آمیز زیست محیطی مواجه نموده است. لذا در برنامه ها و سیاستهای بین المللی در راستای توسعه پایدار جهانی، نقش ویژه ای به منابع تجدیدپذیر انرژی محول شده است . به گونه ای که بطور مثال اتحادیه اروپا تولید 12% انرژی الکتریکی مورد نیاز در سال 2010 از طریق انرژیهای نو را هدف قرارداده است . در کشور ما نیز در این راستا سازمان انرژیهای نو ایران متعاقب سیاستگذاریهای معاونت امور انرژی وزارت نیرو از سال 1374 عهده دار پرداختن به این مهم به منظور دستیابی به اطلاعات و فن آوریهای روز دنیا در خصوص استفاده از منابع انرژیهای تجدیدپذیر، پتانسیل سنجی و اجرای پروژه های متعدد (خورشیدی، باد و زمین گرمایی، هیدورژن و بیوماس) بوده است.
