مقاله ساز کاخن چیست؟
با توجه به رشد روزافزون علم و آموزشهای کوتاه مدت، مرکز توسعه آموزشهای مجازی پارس با هدف بالا بردن سطح علمی و کمک به تحقق این امر مقاله ساز كاخن چیست؟ را طراحی و در دسترس علاقمندان قرار داده است .
ساز كاخن چیست؟
توجه داشته باشید تلفظ صحیح این ساز كاخون می باشد . در ایران تلفظ كاخن نیز متداول است
كاخون(Cajon) لغتی اسپانیایی به معنی«جعبه ، صندوق ، صندوقچه ، كمد كوچك یا میز كشودار كوچك» است كه به نوعی ساز كوبه ای اطلاق می شود . نوازنده بر روی كاخون می نشیند و با ضربات كف دست و انگشتان كه بر روی صفحه جلویی ساز می كوبد ، صدایی خاص و زنگ دار تولید می كند .
«« ریشه ها :
به نظر می رسد بردگانی كه از آفریقای مركزی و غربی توسط اسپانیایی های فاتح ، به سرزمین های تحت سلطه ایشان در آمریكای لاتین ، به خصوص پرو و كوبا برده شدند ، این نوع ساز كوبه ای و فرم ساده آن را به اهالی آن سرزمین ها معرفی كردند. بدین ترتیب دو نظریه در مورد پیدایش این ساز ارائه شد . ممكن است این نوع درام نواده مستقیم آلات موسیقایی جعبه مانندی باشد كه در كشورهای آفریقایی غربی و مركزی مانند آنگولا و آنتیل استفاده می شدند
این آلات موسیقی توسط بردگان و خدمتكاران پرویی كه در ناوگان كشتیرانی اسپانیایی ها خدمت می كردند به تدریج تغییر یافت و به صورت یك ساز كوبه ای به كار رفت. بردگان پرویی مذكور در نواحی ساحلی مانند „ماتانزاس” (Matanzas) و „كوبا” (Cuba) جعبه ها و صندوق های حمل ماهی ماهیگیران را به ساز تبدیل كردند ؛ در حالی كه در سایر نواحی، مردم بومی با كوبیدن بر روی كمدهای كوچك لباس و دراورها ریتم می ساختند و پایكوبی می كردند .
برخی دیگر عقیده دارند كه بردگان سیاهپوست از جعبه های ساده ای به عنوان یك ساز استفاده می كردند تا بدین وسیله علیه حكم اسپانیاییهای حاكم بر نواحی آفریقایی نشین كه موسیقی و ساز و آواز را برای بردگان تحریم كرده بودند مبارزه كرده باشند . بدین ترتیب ایشان می توانستند بدون ترس از مجازات و بدون زیر پا گذاشتن قوانین جابرانه اسپانیایی ها وسایلی مانند چهارپایه و جعبه و كمدهای چوبی كوچك را كه هویت موسیقایی ندارند به جای ساز به كار ببرند .
وقتی كلیه نظریات و احتمالات را بررسی می كنیم می بینیم كه در هر صورت تركیبی از موسیقی و ساز آفریقایی به همراه اجبار و محدودیت اعمال شده توسط حاكمان اسپانیایی بوده كه مسیر پیدایش كاخن را شكل داده و تعیین كرده است.
.jpg)
«« تكامل و توسعه :
بر اساس شواهد موجود و نقل قول های مردمی ، كاخون در اوایل قرن نوزدهم میلادی در نواحی ساحلی پرو تكامل یافت و اندك اندك استفاده از آن در میان مردم افزایش یافت ،به طوری كه در حوالی دهه 1850 میلادی تبدیل به سازی محبوب و پرطرفدار شد .
در اواخر قرن نوزدهم برخی از نوازندگان كاخون یا „كاخونادورها”(Cajonador) با بستن تخته هایی نازك به بدنه آن ، به الگوی جدیدی از ایجاد لرزش (ویبراسیون) در صدای كاخون دست یافتند .
در كوبا نوازندگان درام در سبك رومبا كه یك سبك موسیقی „آفرو_كوبایی” شامل رقص و آواز و درام (پركاشن) است ، از كاخون استفاده می كنند ؛ در حالی كه در پرو این ساز درچندین ژانر موسیقایی „آفرو – پرویی” به كار می رود .
در قرن بیستم كاخون توسعه بین المللی یافت و به عنوان نوعی پركاشن با منشاء „آفرو – پرویی” در بسیاری از نقاط دنیا و انواع ژانرهای موسیقی به كار گرفته شد ، تا جایی كه در سال 2001 میلادی از طرف «سازمان فرهنگ ملی پرو» رسماً به عنوان «میراث فرهنگی ملی پرو» ثبت و اعلام شد .
«« ساختار :
كاخون جعبه ای شش وجهی و مكعب مستطیل شكل است كه پنج وجه آن را از یك لایه چوب نازك به ضخامت 3/1 تا 2 سانتیمتر (5/0 تا 75/0 اینچ) می سازند . وجه ششم (كه یكی از مستطیل هاست) از یك لایه تخته سه لای نازك پوشانیده می شود . این وجه كه سطح ضربه خورنده یا سر(Head) كاحون است „تاپا” (Tapa) نام دارد . حفره صدا(Sound hole) در وجه كناری „تاپا” تعبیه می گردد
صفحه چوبی „تاپا” را معمولا به طور كامل به جعبه كاخون نمی چسبانند ، به طوری كه در نواحی فوقانی اش فقط در چند نقطه به كاخون متصل است. با این تمهید هنگام ضربه زدن به „تاپا” صدایی گِزمانند و خاص با افه لرزشی از كاخون به گوش می رسد .
فاكتورهایی كه در خصوصیات صوتی كاخون از قبیل ارتفاع (زیری و بمی) ، حجم ، طنین و كاراكتر ویه صدای آن موثرند عبارتند از اندازه و شكل كاخون ، جنس و ضخامت چوب مورد استفاده در ساخت آن و اندازه و محل تعبیه حفره صدا
نوع چوبی كه صفحه „تاپا” را تشكیل می دهد بسیار متنوع است و بستگی دارد به اینكه سازنده (یا سفارش دهنده) چه نوع صدایی را ترجیح می دهد .
صداهای با تنالیته پایین (بم) گرم و مطبوعند و صداهای با تنالیته بالا (زیر) واضح و درخشانند ، بدون آنكه تغییری در ویژگیهای صوتی كاخون از نظر كاراكتر ایجاد شود . برای ساخت صفحه „تاپا” معمولا از چوبهای درخت گیلاس ، ماهون و افرا استفاده می كنند ؛ در حالیكه بقیه قسمتهای كاخون را از چوب كاج ، صنوبر و یا سایر چوبهای سفید مرغوب می سازند .
اخیراً یك پركاشنسیت پرویی به نام روبرتو چینو بولانیوس (Roberto chino Bolanos) یك كاخون از جنس پلِكسی گلاس (Plexiglass) ابداع نمود كه پلِكسی كاخون (Plexicajon) نام دارد
بدنه شفاف این كاخون از كاخون سنتی بزرگتر و سنگین تر است و حجم صدای آن اندكی از كاخون سنتی بیشتر می باشد
كریس نیسِن (Chris Nissen) سازنده درام است و مبدع چند نوع كاخون قابل حمل درام های وی با نام „Slapdrum” از شهرت جهانی برخوردارند .
در زیر دو نمونه از كاحونهای پرتابل وی به نام های Lapdrum „” و „” Slapboxx دیده می شود
„Lapdrum” را بین رانها قرار می دهند و „Slapboxx” روی رانها واقع می شود . بدین ترتیب نوازنده می تواند براحتی بنشیند و پشتش به پشتی صندلی تكیه داشته باشد . ضمن اینكه كوچك و قابل حمل نقل هستند واز لحاظ نوع صدا نیز كاملا كاراكتر ویژه كاخون سنتی را القا می كنند .
نوعی دیگر از كاخون به نام سُل كاخون (Solcajon) به صورت لوله های بلند ساخته شده مانند كونگا (Conga)نواخته می شود.
ساز كاخن چیست؟
