مقاله پدافند غیر عامل
با توجه به رشد روزافزون علم و آموزشهای کوتاه مدت، مرکز توسعه آموزشهای مجازی پارس با هدف بالا بردن سطح علمی و کمک به تحقق این امر مقاله پدافند غیر عامل را طراحی و در دسترس علاقمندان قرار داده است .
پدافند غیر عامل
پدافند کلمه متضاد آفند و به معنی دفاع در برابر هجوم یا تک هوائی است و شامل مجموعه اقداماتی می‌شود که به منظور جلوگیری از بمباران های هوائی و شکسته شدن حریم هوائی یک کشور انجام می‌شود. پدافند در مفهوم کلی٬ مجموعه اقداماتی است که به‌منظور دفع٬ خنثی سازی٬ کاهش تاثیر اقدامات آفندی دشمن و جلوگیری از دستیابی دشمن به اهداف خودی انجام می‌گیرد.
انواع پدافند
پدافند به دو گروه پدافند عامل و پدافند غیرعامل تقسیم‌بندی می‌شود.
پدافند عامل
پدافند عامل در حقیقت همان معادل کلمه پدافند است که تعریف کامل آن در بالا گفته شد. یعنی پدافند عامل به کارگیری تجهیزات نظامی برای جلوگیری از ورود هواپیما های متخاصم به داخل خاک کشور و یا پدافند عامل، شامل تمامی طرحریزیها و اقدامات پدافندی است که مستلزم به کارگیری سلاح و تجهیزات جنگی می باشد. براساس قانون، این اقدام وظیفه ذاتی نیروهای مسلح است. پدافند غیرعامل نیز اقداماتی است که موجب کاهش ضرر و زیان در مقابل عملیات های خصمانه هواپیماهای دشمن و تهدیدات خارجی با هزینه کمتر و بکارگیری ترفند و شیوه‌های غیر مسلحانه نظیر:استتار اختفا و ایجاد سرپناه برای تاسیسات مهم و استراتژیک انجام می‌شود و در این نوع پدافند از هیچگونه سلاحی استفاده نمیشود.
همچنین پدافند غیرعامل، شامل تمامی طرح ریزی ها و اقداماتی است که موجب کاهش آسیب پذیری ها، افزایش پایداری ملی، تداوم فعالیت دستگاه های نظامی در مقابل تهدیدات خارجی گردیده و مستلزم به کارگیری سلاح نیست. (پدافند غیرمسلحانه) (سازمان پدافند غیرعامل، 1385)
هدف از پدافند غیرعامل، استمرار فعالیتهای زیربنایی، تأمین نیازهای حیاتی، تداوم خدمت رسانی عمومی و تسهیل اداره کشور در شرایط تهدید و بحران تجاوز خارجی و حفظ بنیه دفاعی علی رغم حملات خصمانه و مخرب دشمن از طریق اجرای طرح های پدافند غیرعامل و کاستن آسیبپذیری مستحدثات و تجهیزات حیاتی و حساس کشور است. (سازمان پدافند غیرعامل، 1385)
طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، پدافند غیرعامل عبارت است از مجموعه اقدامات غیرمسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می گردد. (مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1386)
مفهوم پدافند همه جانبه
مفهوم پدافند همه جانبه به عنوان دکترین دفاعی کشور جمهوری اسلامی ایران توسط حضرت امام خمینی (ره) و سپس مقام معظم رهبری فرمانده کل قوا مطرح گردیده است. ایده تاسیس بسیج از سال 1359 و توسعه بسیج تا پایگاههای مقاومت در همه ارکان حکومتی و مردمی (اقشار مختلف اعم از کارگری، دانشآموزی، دانشجویی، اساتید، پزشکان، فرهنگیان و… ) بر همین اساس بوده است.
مفهوم پدافند همه جانبه از نظر جهانی نیز در سال 1984 توسط کشور سنگاپور مطرح شده است و در سایت اینترنتی Free Dictionary تعریف زیر در مورد آن ارائه شده است:
«پدافند فقط در عرصه نیروهای نظامی خلاصه نمیشود بلکه پدافند باید توسط سازمانهای دولتی، بخش خصوصی و همه شهروندان یک کشور انجام گردد. در سوئد، سوئیس و دانمارک نیز چنین ایدهای غالب است. پنج بعد پدافند همه جانبه شامل موارد زیر هستند:
الف- پدافند نظامی (Military Defense)
ب- پدافند شهری (Civil Defense): حفاظت از شهروندان در مقابل خطرات ناشی از حوادث مختلف و همچنین مشارکت دادن شهروندان در دفاع و محافظت از خودشان در برابر تهاجم و دیگر حوادث است.
پ- پدافند اقتصادی (Economic Defense)
ت- پدافند اجتماعی (Social Defense)
ث- پدافند روانی (Psychological Defense)»
پدافند همه جانبه به این معنی است که یک کشور با تمام قوای نظامی و غیرنظامی خود در برابر انواع تهدیدات دفاع می کند.
اهمیت دفاع غیر عامل
تجارب و شواهد ثبت شده در جنگ های اعصار گذشته تاریخ بشری و قرون حاضر , نمونه های مدلل و انکارناپذیری است که اهمیت پدیده ی غیرعامل را آشکار و ثابت می کند. موارد مشروحه زیر نمونه های بارز این اهمیت می باشد:
1.موجب زده ماندن و حفظ بقای نیروی انسانی می گردد که با ارزش ترین سرمایه و موجودیت ملی کشور می باشد.
2.موجب صرفه جوییی کلان اقتصادی و ارزی در حفظ تجهیزات و تسلیهات بسیار گران قیمت نظامی می گردد.
3.مراکز حیاتی وحساس اقتصادی , سیاسی , نظامی , ارتباطی و مراکز عمده علمی و فرهنگی و… را در برابر حملات و بمباران های هوایی دشمن حفظ و ادامه فعالیت در شرایط بحران و جنگ را ممکن می کند.
4.موجب تحمیل هزینه قابل توجه به دشمن می گردد .
5.سبب به وجود آوردن تاثیرات روحی و روانی مثبت در شهروندان و رزمندگان می گردد.
6.موجب حفظ نیروها برای ضربه زدن در زمان و مکان مناسب وگرفتن آزادی و ابتکار عمل از دشمن می گردد.
7.اجتناب ناپذیر بودن بروز جنگ های آینده و لزوم آمادگی دفاعی .
8.نیل به دفاع غیرعامل در مقایسه با دفاع عامل , ساده تر و سهل الوصول تر و با سیاست و خود کفایی و عدم وابستگی و استقلال کشور موافق تر است .
مقاله پدافند غیر عامل توسط کارشناسان واحد تحقیق و توسعه مرکز آموزش مجازی پارس تدوین گردیده است .
منبع : ویکی پدیا
