مقاله حقوق بین الملل
مهم ترین نکته در رشته های حقوق اعم از حقوق عمومی، بین الملل عمومی و خصوصی تعریف جامع است و ما هم بخاطر اهمیت تعریف در اینجا چند تعریف از حقوق بین الملل خصوصی را از چند شخصیت علمی و معتبر بصورت فشرده نقل می کنیم: یکی از آن شخصیتهای علمی در این رشته که مورد تأیید و تأکید استاد ما نیز قرار داشته، آقای الماسی است که می نویسد: در حقوق بین الملل خصوصی معمولاً هنگامی از تعارض قوانین گفتگو به میان می آید که یک مسأله حقوقی به علت دخالت عامل بین المللی مربوط به دو یا چند کشور مستقل باشد.» ، تعریف خلعت بری: آقای خلعت بری در تعریف مورد نظرش در مقدمه کتاب اش نوشته است: حقوق بین المللی خصوصی آن رشته از علم حقوق است که نسبت به روابط اتباع دول با یکدیگر و تعارض قوانین کشور ها بحث می کند.» و البته تعریفی که حقوقدانان و پژوهشگران اسلامی از حقوق بین الملل ( اعم از عمومی و خصوصی) بدست داده اند عیناً با تعریف حقوق عمومی خارجی منطبق می باشد چنانچه خلیل المارودی می گوید: از دید آنان حقوق بین الملل مجموعه قواعد و مقررات اسلامی است .
ساده ترین تعریف همین است که بگویم: حقوق بین الملل خصوصی از روابط اشخاص در زندگی بین المللی بحث دارد بر خلاف حقوق بین المللی عمومی که از روابط کشور ها و سازمانها بین المللی بحث دارد.
وجوه اشتراک حقوق بین الملل خصوصی و عمومی ( حقوق بین الملل )
الف ) اشتراک در بین المللی بودن: هر دو رشته، موضوعات و مسائل بین المللی را بررسی می کنند منتها حقوق بین المللی خصوصی مسائل را بررسی می کند که عنصر و یا جنبه های خارجی و بین المللی دارد چنانچه آقای ضیائی بیگدلی می نویسد: حقوق بین المللی خصوصی و حقوق بین الملل عمومی هر دو متصف به وصف « بین المللی » هستند اما بین المللی بودن حقوق بین الملل خصوصی صرفاً از این جهت است که قواعد این رشته حقوقی، روابط افرادرا در زندگی بین المللی تنظیم می نماید. در نتیجه وصف « بین المللی » در حقوق بین المللی خصوصی تنها جنبه شکلی دارد و نه ماهوی.
ب) اشتراک در منابع: منابع در هر دو رشته حقوق بین الملل خصوصی و عمومی، معاهدات است و آقای بیگدلی می گوید: جایگاه قواعد حقوق بین الملل عمومی را نمی توان در حقوق بین الملل خصوصی از نظر دور داشت. امروز یکی از مهم ترین منابع حقوق بین الملل خصوصی، معاهدات بین الملل خاصی است که در زمینه موضوعات آن حقوق منعقد گردیده است.
.jpg)
تفاوت حقوق بین المللی خصوصی و عمومی ( حقوق بین الملل )
1ـ تفاوت از حیث موضوع: حقوق بین الملل خصوصی از روابط اشخاص در زندگی بین المللی بحث دارد و حقوق بین الملل عمومی از روابط کشور ها و سازمانهای بین المللی سخن می گوید. چنانچه آقای بیگدلی می نویسد: ... در اول مناسبات خصوصی هستند که متضمن عنصر خارجی می باشند. این عنصر، بر خاسته از اختلافات در تابعیت عاملان آن روابط، یا محلی است که خارج از قلمرو ملی ایجاد آن روابط قرار دارد. از همین رو، تابعان حقوق بین الملل خصوصی و حقوق بین الملل عمومی با یکدیگر متفاوتند. تابعان حقوق بین المللی خصوصی افراد و اشخاص حقوقی خصوصی، هستند و تابعان حقوق بین الملل عمومی، در اصل کشور ها و سازمانهای بین المللی دولتی ( بین الدولی ) می باشند.
2ـ تفاوت از حیث منبع: حقوق بین الملل خصوصی منبع داخلی و خارجی دارد و مسائل مثل مباحث تعارض در قوانین در قانون داخلی چندان جایگاهی ندارد و بلکه اگر به قوانین داخلی ارجاع داده شود، دیگه تعارض قوانین معنی ندارد. اما منبع حقوق بین الملل عمومی، معاهدات بین الملل، عرف و حقوق بین الملل است.
3ـ تفاوت از حیث ضمانت اجرا: ضمانت اجرا حقوق بین الملل عمومی خیلی قوی نیست و در حقوق بین الملل خصوصی، ضمانت اجرای قوی ( داخلی ) دارد و در عمل از کارایی و قدرت بلا منازع داخلی برخوردار می باشد.
4ـ تفاوت از حیث مرجع رسیدگی: مراجع رسیدگی بین دولتها و نهاد های جهان فقط مراجع بین المللی مثل دیوان بین الملل دادگستری می باشد اما در حقوق بین الملل خصوصی، مرجع رسیدگی در قدم اول دادگاه های داخلی است ولی امکان دارد به دیوان بین المللی دادگستری کشیده شود. به عبارت دیگر اگر حقوق افراد حقوقی و حقیقی در زندگی بین المللی شان دچار دعاوی بین المللی گردد و به مراجع رسیدگی داخلی به حقوق خود دست نیابند و یا رضایت افراد شاکی حاصل نشود و کشور متبوع بعنوان حامی سیاسی کاری نتواند انجام دهد. در این صورت افراد حقیقی و حقوقی می توانند با همکاری کشور خود به مراجع بین المللی مراجعه کنند و حالا چگونه و چطور، در ادامه بحث بعد از قبول ملاک و معیار های بین المللی، روشن خواهد شد.
